Zaterdag 1 juni
Gudauri – Gori – Kutaisi
Om zeven uur gaat de wekker. We pakken vast het meeste in en tegen achten staan we voor het restaurant. Dat gaat op de seconde om acht uur open. Er staan hier zes bussen te wachten, dus het is wel een beetje chaos. Sowieso is het een uitgebreid ontbijtbuffet, maar ik beheers mij. We checken uit, ik reken de wijn van gister af en om negen uur rijden we.
Nou, het is opnieuw prachtig weer en vanuit de rijdende bus maak ik wat foto’s. Sowieso rijden we dezelfde weg van gister bijna helemaal terug tot Tbilisi.Om kwart voor tien maken we een fotostop op de plek waar een grijze en een zwarte rivier samenvloeien. In de zwarte rivier zal wel een hoop modder zitten. Erosie dus.Enige tijd geleden zijn we rechtsaf de E60 opgedraaid. De besneeuwde Kaukasus heeft plaatsgemaakt voor akkerbouw. Hoewel, er ligt nog heel wat land braak, iets voor een Nederlandse boer?Tamar komt in de bus langs met uitleg over het Georgisch alfabet. Veel treedt ze niet op de voorgrond, maar meestal kan ik haar toch niet goed verstaan.
Rond halftwaalf rijden we Gori binnen. Hier is het Stalin-museum, dat we gaan bezoeken. De intree bedraagt 15 Lari p/p. We zijn niet de enigen.Tja, Stalin (eigenlijk heet hij Josif Dzjoegasjvili (1879 – 1953) is hier geboren. ’t Was geen beste, hij was een machtswellusteling en leed absoluut aan paranoia. Zonder mededogen ruimde hij zijn (vermeende) tegenstanders uit de weg.
Tussen de bomen door staat zijn standbeeld.Dit is hem, je ziet al direct dat hij niet deugt. Tot 1990 stond op het Stalinplein in Gori nog een standbeeld van hem, maar dat is verwijderd. Ook is al in 1961 zijn lichaam verwijderd uit het Lenin-mausoleum in Moskou op last van Chroesjtsjov. Hij ligt nu bij de Kremlinmuur.
Stalin durfde niet te vliegen. Mijns inziens was hij veel te bang om neergeschoten te worden. Hij had zijn eigen treinwagon, toentertijd natuurlijk luxe ingericht, nu zouden we zeggen spartaans.We lopen onder leiding van een Engels sprekende gids het museum in. Tja, in het geroezemoes kan ik zo’n gids toch niet volgen en je kunt zo’n monoloog toch niet onthouden. Sowieso ben ik redelijk op de hoogte van het leven van Stalin en WO-II.
Ik beperk mij tot het maken van foto’s. Jammer is dat de begeleidende teksten alleen in het Georgisch en het Russisch zijn gesteld.In de overigens voortreffelijk gids ‘Georgië en Armenië’ van Karel Onwijn staat dat Stalin in zijn geboortestad ‘vereerd’ wordt met een museum. Dat zie ik toch anders. Stalin heeft een zeer belangrijke (uiteraard kwalijke) rol gespeeld en de geschiedenis moet je niet uitvlakken. Laat het maar zien, dan kan iedereen zijn eigen conclusies trekken.
Om kwart voor één heeft Jeroen de lunch geregeld. Het is in de kelder van een restaurant en alles staat klaar. Nou, prima en dat voor 20 Lari p/p.We willen nog water kopen, maar de Spar kunnen we niet vinden. Later blijkt dat we nog iets verder hadden moeten doorlopen. Ok, dat water komt wel.
We stappen in de bus en rijden naar het vlakbij gelegen Gori-fort. Kijk, daar ligt het, maar we moeten nog wel een stukje – en het is al zo warm – over een keienpad naar boven.
Het is dat het gratis is!Het fort is niet meer dan een ruïne, maar het uitzicht (schootsveld!) mag er zijn. We lopen weer naar beneden en komen weer langs deze bronzen beelden. Een informatief bordje is er niet.We stappen om twee uur in de bus en daar gaan we weer. Op naar Kutaisi. Dat is een lange rit, eerst over een snelweg, maar al snel over een tweebaansweg door een beboste kloof. Om kwart voor vier organiseert Jeroen een ‘plaspauze’ bij een benzinestation.
We schaffen meteen water aan (voor de volgende plaspauze).
Het is nog een uurtje rijden naar de Bagrati-kathedraal in Kutaisi. Ik vrees dat ik van dit traject niet zoveel gezien heb.
Om tien voor vijf draaien we de parkeerplaats op. We zitten goed, daar staat een bord.Er zijn zelfs informatieve borden, maar het komt neer op het volgende.De belangrijkste bezienswaardigheid van Kutaisi is de recentelijk volledig gerestaureerde Bagrati-kathedraal, aan de noordkant van de Rioni. Ze is gebouwd door koning Bagrat III en geldt als één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Georgische kerkarchitectuur uit de gouden eeuw. De kerk kenmerkt zich door een hoog schip met in het midden een lange cirkelvormige toren. Turkse troepen bliezen de kerk in 1692 gedeeltelijk op en een kleine eeuw later raakte de kathedraal nog ernstiger beschadigd tijdens een Russische belegering (met als doel de Turken te verjagen). Lange tijd stonden de kathedraalruïnes op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Na de recente restauratie heeft UNESCO de kathedraal echter van deze lijst gehaald en verhuisd naar de lijst van bedreigde monumenten vanwege ‘veronachtzaming van de authenticiteit’ van de kathedraal.
’t Is een behoorlijk groot complex en van buiten ziet het er indrukwekkend uit.Tjonge, dat heeft Jeroen toch goed geregeld! Er is een bruiloft aan de gang. Het gaat er wat anders aan toe dan wij in het westen gewend zijn. Sowieso is de bruidegom vele jaren ouder dan de bruid. Nu hoor ik van Tamar dat het in Georgië vrij normaal is omdat de bruidegom vele jaren moet werken en sparen om zich een bruid te kunnen veroorloven. Tja, het is niet anders. Overigens, ik ken een stel waarvan de man 25 jaar ouder is dan de vrouw. Ik ken maar weinig zulke gelukkige huwelijken! Leeftijd zegt dus ook niet alles.
Ik laat de foto’s van de bruiloft voor zichzelf spreken.’t Is afgelopen, ik maak nog wat foto’s van het interieur.Om halfzes bereiken we het hotel Lalie’s Guesthouse. Het staat in een nauw achteraf-straatje en onze chauffeur moet heel wat manoeuvreren om de bus zo goed mogelijk te parkeren.Hm, er is geen lift, maar de kamer is groot. Het ruikt wel een beetje muf, de kamer heeft waarschijnlijk lang leeggestaan. Er is wel een balkon, dus doen we de deur open.
De douche is wel een beetje ‘hostel-achtig’, maar het water is warm. De groep gaat om halfzeven dineren in de stad, maar wij hebben het diner in het hotel besteld. Dat was mogelijk en dan hoeven we de deur niet meer uit.
Wij gaan ook om halfzeven dineren en ik begin met het bestellen van een flesje Georgische droge rode wijn.Eerst schep ik tomaten, komkommer, kaas en aubergine op mijn bord.De soep komt door en meteen wordt er kip neergezet.Ik pak mijn bordje waar ik eigenlijk nog niet aan begonnen was en laad het vol.Er wordt nog een schaal kip, groente en rundvlees neergezet. Dat laten we staan. Het is veel te veel. Gelukkig zitten er nog een aantal eters in het zaaltje.
Een stukje baklava met jam kan er nog wel bij. Verder thee om af te sluiten, het water en de wijn is op. Ok, meer dan prima gegeten en dat voor maar 32 Lari dat we genereus afronden naar 35 Lari.Als laatste de GPS-track. U ziet dat ik in Gori een stukje mis, hier weet de geheime dienst van Stalin waarschijnlijk meer van.Tegen half tien liggen we erin.