Woensdag 17 maart 2010
Santa Clara – Varadero
Om half acht zitten we aan het ontbijt. Het is geen buffetsysteem en wat wij krijgen is vrij karig. Gelukkig had ik toch al niet zo’n trek. Om half negen staan we bij de bus en even later vertrekken we. Tegen tienen bereiken we Santa Clara. Langs de kant van de weg staat in een klein plantsoentje een beeld van Che Guevara. Hij heeft een kind op de arm en een sigaar tussen de vingers. Ik vind het een beetje kitscherig beeld, maar je moet het gewoon gezien hebben. Deze Agave staat er mooi bij.‘Onze’ bus met de toch wel erg donkere folie op de ruiten. Zo verplaatsen de toeristen zich. Op de voorgrond een paardenkoets. Tja, dat is voor de Cubanen.

Met een brommer heb je het transport tenminste in eigen hand. Vrouw achterop en het kind ertussen. Er is hier ook een apotheek. De kassa oogt wat gedateerd, maar wat maakt het uit.
Een portret van Castro met een aantal van zijn oneliners. Verder is de apotheek aardig gesorteerd en daar gaat het toch om. Net als het onderwijs is de gezondheidszorg op Cuba gratis. Kijk, dat scheelt een ongelovige hoeveelheid ambtenarij. Ik stel voor om de gezondheidszorg in Nederland ook ‘gratis’ te maken. Uiteindelijk betaal je het toch zelf, maar ik denk op die manier toch vele miljarden te kunnen besparen. We rijden een stukje verder en stoppen bij de Tren Blindado (gepantserde trein). Ik zou er op terug komen, bij deze.

In augustus 1958 zette Castro de opmars in. Zelf vermeesterde hij de streek rond Santiago. Raúl vermeesterde de Sierra del Cristal. Camilo Cienfuegos won op 30 december met zijn derde colonne een beslissend gevecht in Yaguajai. Che Guevara vermeesterde op 28 december 1958 met zijn tweede colonne een gepantserde trein in Santa Clara. Deze trein was door Batista gestuurd om zijn troepen rond Santa Clara te versterken. De trein ontspoorde doordat Che met een bulldozer de rails onklaar had gemaakt. Veel wapens en munitie viel in handen van de rebellen. Het verlies van de gepantserde trein was voor Batista aanleiding om op 1 januari 1959 Cuba te ontvluchten.

Over deze rails kwam de gepantserde trein vanuit Havana aanrijden. Op de sokkel de bulldozer waarmee de rails onklaar werden gemaakt. Het monument, voorzien van tekst. Deze vier meisjes lopen hier ook rond. Ze zijn kek gekleed. Vanaf hier is het niet zo ver naar het mausoleum van Che Guevara. Even de geschiedenis.

Ernesto (Che) Guevara wordt geboren op 14 juni 1928 als oudste kind van een Argentijns architect. Hij studeert geneeskunde in Buenos Aires. Tijdens een rondreis door Zuid-Amerika ontmoet hij in Guatamala Hilda Gadea Acosta met wie hij later zal trouwen.
Zij krijgen samen een dochter.
In Mexico komt hij in contact met Castro. Vrijwel meteen wordt hij lid van de Beweging van de 26^e juli. Op 25 november 1956 gaat hij mee aan boord van de Granma, in eerste instantie doet hij dienst als arts. Na de hergroepering in de Sierra Maestro wordt hij bevordert tot ‘Commandante’ en wordt hij een vertrouweling van Castro. Na de revolutie wordt Che een belangrijk man in de regering van Castro en wordt hem de Cubaanse nationaliteit toegekend. Che wordt commandant van het militaire gevangenisfort ‘La Cabana’, waar hij leiding geeft aan de berechting en executie van leden van het regime Batista. Het aantal executies is niet bekend, maar het kunnen er vele honderden zijn geweest. Daarna leidt hij de agrarische, financiële en industriële hervormingen.
Hij scheidt van Hilda en trouwt met Aleida March, met wie hij vier kinderen krijgt.
In april 1965 vertrekt Che in opdracht van Castro, met een aantal Cubaanse militairen, naar de Congo om daar het guerrillaleger van Kabila te ondersteunen. De revolutie in de Congo loopt op een mislukking uit en in november 1965 keert Che terug met een handvol overlevenden.
Al snel besluit Che om een revolutie te beginnen in Bolivia. Met een select gezelschap Cubaanse guerrilla’s komt hij daar op 3 november 1966 aan. Onder hen Tamara (Tania) Bunke. Zij werd in Buenos Aires in 1937 geboren als dochter van Duitsers, die voor de nazi’s waren gevlucht. In 1952 keert het gezin terug naar de DDR. Tijdens een Cubaans staatsbezoek onder leiding van Che fungeert zij als tolk. In 1961 gaat zij naar Cuba en werkt daar in verschillende organisaties. Heeft zij een relatie met Che gehad? Dat is niet zeker.
In elk geval boeken de guerrilla’s in Bolivia een aantal successen, maar de boeren krijgen zij niet mee. Eind augustus loopt een groep guerrilla’s in een hinderlaag waarbij ook Tania wordt gedood. Che blijft over met 14 rebellen. Na verraad wordt Che gevangengenomen op 8 oktober 1967. De Boliviaanse president Barrientos geeft opdracht Che meteen te executeren wat op 9 oktober 1967 door Félix Rodriguez – een CIA-agent – wordt uitgevoerd. In 1997 worden na een lange zoektocht het gebeente van Che’s lichaam gevonden en bijgezet in het mausoleum. Ook Tania en 30 medestrijders zijn hier bijgezet.

Het is een indrukwekkende locatie, helaas mogen er hierbinnen geen foto’s worden gemaakt. Tja, rond Che is een persoonlijkheidscultus ontstaan. Als je de geschiedenis kent is Che niet onomstreden. We zijn hier niet de enige bezoekers. Ook schoolkinderen – in uniform – bezoeken deze gewijde plek. Het verschil in bus valt me wel op. We rijden Santa Clara uit en maken een koffiestop. Het is al over twaalven en aan een espresso ben ik wel toe. Helaas, die is hier in Ranchón La Aguada niet te drinken.
Er staat hier wel een mooie locomotief in de tuin uit 1884. Deze heeft zeker dienst gedaan in de suikerrietteelt. Nou ja, dat is ook wat waard. Om 14.30 uur komen we aan in Varadero. We verblijven in hotel Villa Cuba. We hebben er vanaf Sancti Spiritus 321 kilometer opzitten. Om kwart voor drie kunnen we lunchen, dat is echt aan de late kant. Kon dat nu niet anders?In elk geval zullen we twee dagen in dit strandhotel verblijven. Een aantal leden van de groep hebben nog een week extra geboekt. Om half vijf komt Linda – de plaatselijke vertegenwoordigster van KRAS – om enige informatie te verstrekken. Van Gladys en Jorge hebben we daarstraks al afscheid genomen, voor hen zit de reisbegeleiding erop.
Van Linda horen we dat er elke dag een bus van het hotel naar Havana rijdt. Tja, het is wel twee uur rijden heen en ook weer twee uur terug (inclusief koffiepauze) en het kost 27 Pesos per persoon. Dat is dus 54 Pesos voor z’n tweetjes. Zo’n dag aan het strand zien we eigenlijk niet zitten, dus vervoegen we ons bij het boekingskantoortje.
Daar blijkt het niet 27 Pesos te kosten, maar 67 Pesos per persoon. We leggen het meisje uit dat Linda ons heeft verteld dat de trip 27 Pesos kost. Nee, volgens het meisje is dat onjuist, dat is een oude prijs. Tja, het is wel een heel bedrag, maar het moet maar.
Nadat we 134 Pesos hebben betaald zien we Linda toevallig langs lopen. We stellen haar op de hoogte dat de trip naar Havana wel een stuk duurder is. Dat kan volgens haar niet en ze stapt meteen het boekingskantoor in. Volgens Linda was het een misverstand, wij hebben de duurdere trip geboekt inclusief gids en lunch. Nou ja, het zal wel. Goed, we krijgen 80 Pesos terug, maar het meisje kijkt niet blij. Overigens, Linda: bedankt!
Eerst maar naar de kamer. Dat blijkt een tamelijk gedateerd ‘hok’ te zijn in een bijgebouw. Je zult hier maar een week zitten! We gaan eerst maar het hotel en het strand bekijken, dat kan nog net voor donker.
De entreehal is indrukwekkend, zeker met de fish-eye.

Een close-up van de binnentuin. Er is elke avond wat te doen. Neckermann organiseert elke dag (bus)excursies. Het hotel is L-vormig. De eerste foto is vanaf de 2^e verdieping genomen en het theater is te zien. De tweede foto is van een hogere verdieping genomen. Iets verder liggen twee aanpalende hotels (Oasis en Solymar). Tja, het schiereiland Varadero is ongeveer 20 kilometer lang en ongeveer een kilometer breed. Op deze ‘strip’ staan maar liefst 50 (vijftig) grote hotels. Hier wordt omzet gedraaid, dat spreekt voor zich. Voor ‘gewone’ Cubanen is Varadero verboden gebied.
Alleen Cubanen die hier werken mogen de doorlaatpost passeren.
Stel dat iemand uitsluitend een strandvakantie Varadero boekt en het schiereiland niet verlaat, deze persoon zou dan wel een zeer vertekend beeld van Cuba krijgen.
De derde foto is iets tele en het strand, nou ja de zee, is te zien. Twee foto’s van het zwembad. De zon staat al laag, iedereen is douchen en maakt zich gereed voor het diner. Twee foto’s van het strand, je moet ervan houden. Aan de rand van het strand staan kokospalmen, zo hoort het natuurlijk. Tegen achten gaan we eten. Tja, het is een kwestie van een bordje pakken en dan pakken wat je pakken kunt. Echt goed voor de lijn is het natuurlijk niet. Na het diner gaan we nog even aan de bar zitten om ons tegoed te doen aan een Cuba Libre. Wij horen van de andere groepsleden dat zij een mooie kamer in het hotel zelf hebben. Kijk, dat willen wij ook wel. Ik loop even naar de receptie. Helaas, vanavond valt dat niet meer te regelen, maar morgen kunnen we verhuizen naar het hotel. Mooi, dat hebben we geregeld. Nu nog – in het donker – naar ons bijgebouw. We lopen eerst verkeerd, maar na wat zoeken komen we er toch. Het duurt natuurlijk even voordat we warm water hebben, het zal wel van ver komen. Helaas staat ons bijgebouw pal naast het aanpalend hotel. Daar hebben ze vanavond disco, gelukkig is het om 23.00 uur stil.