Zaterdag 19 oktober 2019
Turijn – Museo Egizio – Palazzo Reale
Om half acht staan we op en een halfuurtje later zitten we aan het ontbijt. Dat laten we ons goed smaken, want we hebben – weer – een drukke dag voor de boeg. Om kwart over negen lopen we naar het Egyptisch Museum waar we tegen halftien aankomen.
Opnieuw met mijn rugzak naar de kluisjes en met ons uitgeprinte ticket zijn we zo binnen. Tot mijn verbazing staan er al twee groepen en een aantal personen in de eerste zaal.
Zijn dit soms speciale gasten? Ok, wij hebben dit al uitgebreid gezien – en gefotografeerd – dus lopen we door naar de galerij van de koningen. Nou, daar zijn we de eersten, op de juffrouw van de bewaking na. Zij staat zich te vervelen, ze weet dat hier pas over een dik uur de eerste bezoekers komen. Sowieso komt het goed uit, we kunnen de beelden rustig bekijken en fotograferen. Tjonge, wat zijn het er veel! En wat een ‘effort’ om die beelden vanuit Egypte hier naartoe te slepen!
Ok, ik laat de foto’s en de teksten voor zichzelf spreken.Mooi, in deze ene zaal heb ik 108 foto’s gemaakt! We lopen naar de museumshop en ik scoor een beeldje van Isis met haar zoon Horus op schoot. U weet wel wat dat beeldje voor impact heeft gehad. Orchideetje scoort een aantal ansichten en ik nog het boek: ‘Museo Egizio’ in de Engelse taal. Het is een dikke pil van 265 pagina’s, daar heb ik van de winter nog een hele kluif aan.
Het is dik na elven, op naar een cafeetje. Dat vinden we al snel. Dit is nu echt zo’n café waar Turijn om bekend staat. Welke grootheden zijn hier ook geweest? We bestellen thee (voor mij) en warme chocolademelk (voor Orchideetje). De thee komt in een pot, waar zeker 4 grote koppen uit gaan. De beker chocolademelk mag er ook zijn! Even later komt een groep het café binnen en alle stoelen zijn bezet. Wij waren dus precies op tijd!
Die jonge blonde reisleidster, had ik die niet om halftien met groep in de eerste zaal gezien? Dan hebben ze het museum in twee uur ‘afgewerkt’. We rekenen €10,- af, tja, dit soort gelegenheden zijn niet direct spotgoedkoop.We lopen via het Palazzo Madame (dat museum bewaren we voor morgen) richting Palazzo Reale. Naast Palazzo Madame staat deze cavalerist op wacht (1683 – 1918).
Wat wordt bedoeld met deze jaartallen? Sowieso was het vanaf 1918 zo’n beetje voorbij met de cavalerist (te paard). Successievelijk zijn de paarden vervangen door tanks.De toegang tot het plein voor het paleis wordt geflankeerd door de bronzen beelden van Castor en zijn broer Pollux te paard (1847).Op het eveneens 19e eeuws smeedijzeren hek zijn aan weerszijden plaketten met een verguld hoofd te zien.De foto van de buitenzijde heb ik op een andere dag genomen, hm eigenlijk ziet het gebouw er niet uit.Net voor twaalven schaffen we tickets aan voor €15,- p/p.Enige informatie is ook beschikbaar.Maar ook de binnenplaats van Palazzo Reale ziet er eigenlijk niet uit. Mocht het ‘gemene’ volk niet weten wat voor een overdaad aan rijkdom binnen te pronken lag?Maar eerst een stukje tekst uit de gids:
De naam il Polo Reale staat voor een groep gebouwen in het historische centrum van Turijn. Het verenigt in een groot complex meerdere koninklijke musea:
– il Palazzo Reale;
– het wapenmuseum L’Armeria Reale;
– de schilderijengalerij La Galleria Sabauda;
– i Giardini Reale;
– la Blbliotheca Reale;
– il Museo di Antichità (Archeologico);
– il Palazzo Chiablese.
Deze musea zijn uitsluitend met hetzelfde toegangskaartje (via dezelfde hoofdingang!) te bezoeken!
De hertogen van Savoye, die in 1563 van Turijn de hoofdstad van hun hertogdom maakten, wilden van de mix van romeinse en middeleeuwse gebouwen een stad van aanzien maken. Eentje die zou imponeren in Europa. Met de uniforme bouwstijl, die het centrum nog steeds heeft, lijken ze in hun opzet geslaagd. Het duurde nog tot circa 1650 voordat de hertogen eindelijk over een paleis beschikten, dat recht deed aan hun politieke ambities. In twee eeuwen tijd veranderden architecten als Carlo en zoon Amedeo di Castellamonte, Guarino Guarini, Filippo Juvarra, Benedetto Alfieri en Bernardo Antonio Vittone het beeld en de grootte van de stad. Met de eerste nieuwe gebouwen kwamen eind 16e eeuw aan het Piazza Castello ook de eerste portico’s. Gebouwen en galerijen in de barokke bouwstijl, hier en daar met een classicistische uitstraling en met lange zichtassen die naar het centrale plein, Piazza Castello, leiden.
Palazzo Reale
Na een bezoek aan het Palazzo Reale kan zo maar de gedachte opkomen dat niet alles is wat het lijkt. Zo groot is het contrast tussen buiten en binnen. Een strakke sobere gevel van 107 meter lang en vergeleken met veel andere Savoye paleizen slechts 30 meter hoog dateert uit het einde van de 17e eeuw. Barok ontdaan van al zijn frivoliteiten. Daarachter de koninklijke tuinen, i Giardini Reale.
Een andere wereld betreedt u wanneer u de toegang tot het paleis (links in de onderdoorgang naar de binnenplaats) neemt.
Een interieur waar een enorme pracht en praal vanaf straalt, zaal na zaal. Veel verguldsel, zware meubelen en schitterende (letterlijk) kroonluchters. Een rijkdom waarmee het huis van Savoye zich graag omringde.
Deze plek koos Emanuele Filiberto I di Savoia als zijn Palazzo Ducale toen hij besloot de hoofdstad van zijn hertogdom van Chambéry naar Turijn te verplaatsen. De rechtmatige eigenaar van het paleis werd toen verzocht elders te gaan wonen. Het paleis kreeg de toevoeging Reale toen de familie het koninkrijk Sardinië aan haar bezit kon toevoegen en zich dus ook koning mocht noemen. Huwelijken van troonopvolgers waren aanleiding om de hofarchitecten, waaronder Castellamonte en Juvarra, te vragen het paleis verder te verfraaien. Het is vooral aan Juvarra te danken dat de Savoye de grandeur kregen, die bij hun ambities paste. Filippo Luvarra bouwde in 1720 in het paleis het bijzondere trappencomplex, bekend onder de naam Scalone delle Forbici (= schaar), een voor die tijd gedurfde oplossing. Ook tekende hij voor het kostbare Chinese lakwerk in het Chinese kabinet; zeer modieus voor die tijd.
Pelagio verbouwde in de 19e eeuw de Salone degli Svizzeri. Deze en andere vertrekken op de eerste verdieping zijn te bezichtigen.
Sinds 1997 staat het Palazzo Reale op de lijst van Unesco Werelderfgoed.
Armeria Reale
Ten tijde van de opening van de schilderijengalerij ontstond ook het idee het wapentuig voor het publiek tentoon te stellen. Dit gebeurde in 1837. Vanuit diverse locaties, vooral uit het arsenaal van Turijn en Genua, werden wapens en wapentuig verworven. Ook werden er toen bijzondere stukken gekocht op de antiekmarkt in Parijs en ook kocht Carlo Alberto de collectie van toneelbouwer Alessandro Sanquirico. Dit museum is een aangename verrassing. Een feest om doorheen te lopen; voor jong en oud. U hoeft echt geen interesse in wapens te hebben. De theatrale opstelling in een rijke met schilderijen gedecoreerde lange gang doet genoeg.
La Galleria Sabauda
Meerdere leden van het hof van Savoye verzamelden kunst. De collectie van de schilderijengalerij La Galleria Sabauda bevat topstukken uit de belangrijkste scholen in Europa. Van Van Eyck tot Rubens en Van Dyck, van Mantegna tot Paola Veronese, Orazio Gentileschi en Guido Reni. In 1832 op zijn verjaardag stelde de toenmalige vorst Carlo Alberto de familiecollectie open voor het publiek. Sinds enkele jaren wordt de collectie tentoongesteld in de om deze reden volledig gerenoveerde Manica Nuova, gesitueerd achter het Palazzo Reale. Het werd in de jaren ’90 van de 19e eeuw aan de achterzijde van het paleis gebouwd. De naam Manica Nuova refereert aan de vorm van dit gebouw: als een lange mouw achter het koninklijk paleis. Bij de renovatie zijn restanten van de monumentale muren van het Teatro uit het Augustus Taurinorum, het romeinse Turijn, gevonden. Van de totale collectie zijn 95 topstukken permanent te bezichtigen.
I Giardlnl Reale
De koninklijke tuinen, i Giardine Reale, zijn sinds Pasen 2016 weer toegankelijk voor het publiek. Einde 16e eeuw was er al een bijzondere tuin met fonteinen, grotten, visvijver, dierentuin en citroen- en sinaasappelbomen. De huidige tuin is 5 hectare groot en bestaat uit il Giardino Ducale, het oudste deel en ten noorden van het paleis gelegen, il Giardino delle Arti, ten oosten gelegen en door Carlo Emanuele II in de 17e eeuw aan de tuin toegevoegd, en il Boschetto ten noordoosten gelegen en daterend uit de 18e eeuw.
Il Giardini delle Arti wordt nog teruggebracht naar het ontwerp van André Le Nótre.
Helaas, onderstaande musea hebben we niet bezocht. Ik heb mij op het verkeerde been laten zetten door de ANWB-gids. Ik meende dat we op een andere dag via een zijingang deze laatste musea konden bezoeken. Dat is niet het geval, het toegangskaartje geldt voor alle musea en deze zijn alleen via de hoofdingang te bezoeken. Aanrader: trek voor dit complex een hele dag uit.
Biblioteca Reale
De Biblioteca Reale bevindt zich onder de Armeria Reale. Carlo Alberto di Savoia liet deze bibliotheek in 1837 door hofarchitect Pelagio Palagi bouwen om zijn aankopen een plek te kunnen geven. Ook kocht hij veel bijzondere tekeningen, waaronder grote werken van Michelangelo, Raffaello, Rembrandt en dertien tekeningen van Leonardo da Vinci.
De bibliotheek heeft een collectie van circa 200.000 boeken, waaronder bijzondere middeleeuwse miniaturen, de luxueuze misboeken van hertog Amedeo VIII en het Theatrum Sabaudiae, in Amsterdam in 1682 gedrukt, dat diende om de grootheid van de hertogen van Savoye en hun hoofdstad aan het papier toe te vertrouwen. Helaas is dit allemaal niet tentoongesteld. Wel mag de ruimte met boekenkasten worden betreden. Gegidste rondleidingen zijn er op afspraak.
Museo Archeologico
Tot 1940 was er een museum voor alle antiquiteiten uit de Piemontese, Griekse en Egyptische oudheid van de Savoye familie. In dat jaar werd het Museo Egizio opgericht en ontstond het Museo Archeologico di Antichità voor de rest van de oudheidkundige collectie. Tegenwoordig is het gevestigd in het souterrain van de Manica Nuova/Galleria Sabauda en in de voormalige kassen van het Palazzo Reale. Deze plek maakt een verbinding met de nabijgelegen archeologische opgraving van het Teatro Romano mogelijk. Dit theater dateert uit de 1e eeuw voor onze jaartelling. Het is in de 4e eeuw verwoest en in 1899 opgegraven.
Archeologische opgravingen uit Piemonte, waaronder de schat van Marengo, zijn in het museum te zien. Deze schat is een in 1928 bij toeval gevonden hoeveelheid voorwerpen van bladzilver. Tot de mooiste voorwerpen van de museumcollectie behoren de Kairòs (marmeren troon uit de 2e eeuw) en een veelkleurig mozaïek van Orpheus tussen de wilde dieren (3e eeuw).
Palazzo Chiablese
Koning Carlo Emanuele II liet het paleis in 1753 door architect Benedetto Alfieri verbouwen tot residentie voor zijn tweede zoon, de hertog van Chiablese. Uit die tijd dateert de huidige gevel en het majestueuze trapportaal met veel stucwerk in rococo stijl. In het gebouw zijn nu kantoren van het provinciebestuur gevestigd. Verder biedt het onderdak aan grote internationale tentoonstellingen. De toegang tot het paleis is aan hetzelfde plein als de Cattedrale di San Giovanni Battista, in de volksmond Duomo genoemd.
Overigens, dit laatste is niet juist, ook voor Palazzo Chiablese moet u via de hoofdtoegang.
Ok, nu gaat het toch echt beginnen. In de toegang staan twee beelden, twee plaquettes en een ruiterstandbeeld.Nou, je weet niet wat je ziet als je het trappenhuis betreedt. Dit is groots! Ok, wij zijn niet de enigen, maar als we even wachten (het voordeel van een individuele reis), kan ik rustig foto’s maken. Een paar met de fish-eye, dat ziet u aan de gebogen lijnen.Mooi, de foto’s en de teksten laat ik voor zichzelf spreken. Helaas hangen sommige kroonluchters wel iet of wat in de weg voor de foto’s. In elk geval, de pracht en praal die we te zien krijgen breekt alle records. Werkelijk, ik kan me niet herinneren dat ik ooit zo’n overdaad gezien heb. Bizar gewoon, maar zeer de moeite waard.Heb ik iets teveel gezegd? Maar u bent nu 201 foto’s verder, mijn complimenten!
Is Palazzo Reale met iets te vergelijken? Misschien met de Hermitage en dan bedoel ik de echte in St. Petersburg. Ook bezocht ik in het verleden een aantal kastelen langs de Loire, Versailles, Neuschwanstein en nog een aantal, maar de (analoge) herinneringen daaraan zijn totaal vervaagd.
Oh ja, de laatste twee foto’s betreffen de achterzijde van Palazzo Reale, genomen vanuit de tuin. Tja, die tuin bestaat uit grote grasvlaktes, mogelijk dat het er hier in de zomer veel beter uitziet.We lopen eruit, tja helaas een paar musea overgeslagen, maar dat is dan weer een goede reden om hier nog eens naartoe te gaan. Trouwens, het museumwinkeltje had niets van onze gading, zelfs geen boek. We nuttigen thee met een croissant, want we hebben er wel dorst (en een beetje trek) van gekregen.Jammer, het regent, dus van ons voornemen om een kijkje te nemen bij de Mole Antonelliana komt niets terecht. Je kunt in dit wolkenkrabber-achtig gebouw met de lift naar boven, maar dat heeft nu niet zoveel zin. We lopen naar ons hotel en nemen het er even ons gemak van.
Tegen zevenen lopen we op ‘ons’ pleintje naar Casa Broglia, dat restaurant staat iets voorbij de pizzeria. Kijk, deze mijnheer heet ons welkom.Waarom heb ik geen foto gemaakt van onze aankomst? Dat maak ik goed als we het restaurant verlaten. Kijk, het menu.Ik bestel een salade Carignano, brood en een glas rode huiswijn. We zijn de eersten in het restaurant, dus de salade komt snel door. Ik moet zeggen, deze salade is extreem lekker en smaakt nóg beter dan die van gister (en die was al zo goed!). Ook de wijn smaakt prima, maar de wijn die ik zo-even in het hotel op de kamer had genuttigd was ook erg goed.Voor mij komt de Royal Irish Veal Roast met extra gebakken aardappelen en groente door. De ‘Veal’ smaakt gewoon naar kalfsvlees, maar het is wel een rijkelijke portie.
De gebakken aardappelen zijn bijzonder lekker, wat voor ras zou dit zijn? Maar ja, sowieso in Italiaanse grond gegroeid onder de Italiaanse zon. Dat missen die Hollandse ‘piepers’.Orchideetje heeft gekozen voor de Risotto en deze bekomt haar ook uitstekend.
De rekening bedraagt €43,50 (waar we wat bijdoen), dat valt voor Turijnse begrippen erg mee. Sowieso prima gegeten, alleen de achtergrondmuziek was tamelijk luid, dus irritant. Het is nu even na achten en het restaurant begint vol te lopen. Hier de beloofde foto.Ons pleintje ziet er toch gezellig uit? Dat vinden deze Italianen zeker, ze kunnen uren met elkaar kletsen.De Dom ziet er bij avond ook prachtig uit.Dit is minder prachtig, in de galerij van dit (overheids?)gebouw overnachten immigranten (illegalen?). Tegenover ons hotel op een bordes onder een luifel slaapt ook elke nacht iemand. Tja, dit kan zo niet doorgaan. Het is misschien zielig, maar het loopt over niet al te lange tijd volledig uit de hand. Ik heb wel een oplossing, maar ja, naar mij luisteren ze toch niet.Wij kunnen in ons hotel nog terecht in de stijlvolle bar (met personeel) en lounge, die elke avond tot middernacht geopend is. Dat doen we maar niet, op de kamer nuttig ik nog een drupje wijn, dan douchen, nog wat lezen en te bed.