Maandag 24 september 2018
Ravenna (Sant’Apollinare in Classe, Mausoleo di Teodorico, Salvatore ad Calchi, Santa Maria in Porto, basiliek San Francesco)
Om kwart over zeven staan we op en tegen achten nuttigen we het ontbijt. Er gaat net een groep (met koffers) de deur uit, we hebben het rijk alleen in het ontbijtzaaltje.Het plan om eerst de west van het centrum gelegen bezienswaardigheden (o.a. het Museo Arcivescovile en de Dom) te bezoeken laten we varen, we gaan eerst naar de verst weg gelegen (± 5 kilometer) basiliek van Sant’Apollinare in Classe. Classe is het dorpje gelegen zuid van Ravenna waar de basiliek staat. Dat kan per fiets, maar we prefereren (ook gezien de tijd) een taxi (die zijn in Italië nog te betalen) of eventueel de bus. We lopen naar het station, maar helaas, er staat geen taxi. We wachten bij de bushalte, maar bus 4 laat op zich wachten. Dat schiet niet op natuurlijk. Kijk, er komt een taxi voorrijden en die nemen we. ‘Wat gaat het zo ongeveer kosten’, vragen we? ‘Een euro of 13-14 zegt de chauffeur’. Ok, prima. We stappen in en rijden zuidwaarts over een saaie drukke weg met fietspad. Als snel bereiken we de basiliek en de meter wijst €11,- aan. Daar maken we €12,- van.
Wie begroet ons hier hartelijk? Het is Ceasar in hoogsteigen persoon.Hier is het!Enige Engelstalige informatie is aanwezig, maar geen zorgen, de Nederlandse tekst vindt u hierna.Onze tickets zijn hier niet geldig, we betalen €5,- p/p. Om te beginnen enige algemene informatie.
De basiliek van Sant’Apollinare in Classe is een belangrijk monument in de Byzantijnse kunst. Toen UNESCO acht Ravenna monumenten aan de Werelderfgoedlijst toevoegde, werd de basiliek van Sant’Apollinare omschreven als een voortreffelijk voorbeeld van de vroeg-christelijke basilieken met zijn simpele ontwerp en het gebruik van ruimte en overdadige decoratie.
Het indrukwekkende stenen gebouw werd in het begin van de 6e eeuw, op initiatief van bisschop Ursicinus, gebouwd. Ursicinus heeft hiervoor geld geleend van de Griekse bankier Iulianus Argentarius. De basiliek lag vlak naast een christelijk kerkhof en bovenop een heidens kerkhof, sommige van de grafstenen werden hergebruikt in de constructie.
Sant’Apollinare in Classe werd ingewijd op 9 mei 549 door bisschop Maximianus en gewijd aan Sint Apollinaris, de eerste bisschop van Ravenna in Classe. De basiliek is dus van dezelfde tijd als de Basiliek van San Vitale in Ravenna. In 856 werden de relieken van Sint Apollinaris overgebracht van de basiliek van Sant’Apollinare in Classe naar de basiliek van Sant’Apollinare Nuovo in Ravenna. De buitenkant heeft een grote façade met twee simpele verticale balken en een raam met drie openingen. Het gebouw aan de rechterkant werd later toegevoegd, evenals de ronde klokkentoren die in de 9e eeuw werd gebouwd.We betreden de basiliek, gelukkig is het niet druk. Tjonge, wel heel bijzonder!
De basiliek bestaat uit een schip en twee zijbeuken.Halverwege het schip staat een oud altaar.Op het einde bevindt zich een veelhoekig apsis waar zich twee kapelletjes bevinden.Het schip telt 24 zuilen van Grieks marmer. Het beeldhouwwerk in de kapitelen stelt acanthusbladeren voor. Net als het meeste van dat soort beeldhouwwerk lijkt het alsof de wind door de bladeren heengaat.Het bovenste gedeelte van de erepoort stelt een medaillon voor met daarin Christus.Aan de zijkanten zijn gevleugelde symbolen van de vier evangelisten: de adelaar (Johannes), de engel of gevleugelde man (Matteüs), de leeuw (Marcus) en de stier (Lucas). Het onderste gedeelte toont aan de twee kanten kostbare edelstenen.Het bovenste deel: een grote plaat omsluit een sterrenhemel dat een kruis is van edelstenen en het gezicht van Christus. Boven het kruis is een wolk waar een hand uitsteekt, dit slaat op de hand van God. Aan de zijkant van de plaat staan Mozes en Elia afgebeeld. Lager staan nog drie lammeren afgebeeld die drie heiligen voorstellen.Het onderste deel: daar wordt een vallei afgebeeld met veel groen, rotsen, struiken en vogels. In het midden wordt de heilige Apollinaris afgebeeld terwijl hij aan het bidden is tot God.In de ruimtes tussen de ramen staan de vier bisschoppen die aan de basis staan voor het bouwen van de vier belangrijkste basilieken in Ravenna: Ursicinus, Ursus, Severus en Ecclesius, alle vier met een boek in de hand.De zijmuren zijn nu kaal, maar waren vroeger mogelijk bedekt met mozaïeken. Vermoedelijk werden deze vernietigd in de 14e eeuw door Venetieërs, alhoewel ze de mozaïeken in de apsis en aan de erepoort ongemoeid lieten.De zijkanten van de ereboog tonen twee palmen die in de bijbel symbool staan voor gerechtigheid. Onder de palmen staan de aartsengelen Michaël en Gabriël afgebeeld, het borstbeeld van Sint-Mattheüs en een andere onbekende heilige.In het rechterpaneel staan Abraham, Abel en Melchisedek afgebeeld rond een altaar waar ze een offer brengen aan God.Het linkerpaneel bevat een beeltenis van de Byzantijnse keizer Constantijn IV die privileges toestaat aan een afgezant van de aartsbisschop van Ravenna.Dit lijkt mij een doopvont toe.De muren van de basiliek zijn afgezet met sarcofagen uit verschillende eeuwen. Ze geven de veranderingen in stijl tussen de 5e en de 8e eeuw weer.Terwijl wij hier rondkijken komt er een Nederlandse ‘bus’ binnen. Ik tel zeker 50 personen, dat is wel een hele grote groep. Ze gaan zitten en de reisleidster steekt een verhaal af van een kwartier. De groepsleden dragen allemaal een koptelefoon – de techniek staat voor niets – dus het is niet hinderlijk. Daarna krijgen ze nog een paar minuten om foto’s te maken en voort gaat het weer.
Mooi, we hebben het uitgebreid gezien. De foto’s zijn niet altijd even scherp. Er zitten een paar gescande ansichten tussen, maar die zijn ook matig van scherpte.
In het aanpalende restaurant genieten we een blikje fris, we hebben er dorst van gekregen. Daarna lopen we naar de bushalte en na een paar minuten komt bus 4 voorrijden.
We rekenen €2,- p/p af en nemen plaats. Het is een rammelbak, maar na een kwartiertje staan we voor het station.We besluiten om meteen door te lopen naar het Mausoleo di Teodorico dat in noordelijke richting is gelegen. Hm, het weer is een stuk frisser dan gister en het is tamelijk bewolkt. Na een kwartiertje wandelen zijn we er.We betalen €4,- p/p, onze tickets zijn hier niet geldig. Eerst enige algemene informatie.
Het Mausoleum van Theodorik (Italiaans: Mausoleo di Teodorico) staat sinds 1996 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het monument staat in de noordoosthoek net buiten Ravenna. Het mausoleum is in 520 gebouwd door de Ostrogotische koning Theodorik de Grote als zijn toekomstige graftombe. Theodorik werd hier begraven na zijn dood in 526.
Het huidige bouwwerk kent twee delen gemaakt van steen uit Istrië. Een decagonale ofwel tienhoekige basis waarop een tweede decagonale bovenbouw is geplaatst. Beide delen zijn toegankelijk via een kleine deur. In de bovenkamer is een sarcofaag van porfier geplaatst. De sarcofaag is pas in de 17e eeuw opnieuw in het mausoleum teruggeplaatst, nadat het tijdens het Byzantijnse tijdperk was verwijderd. Het dak wordt gevormd door een deksteen uit één stuk steen uit Istrië met een doorsnede van circa 11 meter en een hoogte van 3 meter, met een geschat gewicht van 300.000 kilogram.
Over het gebruik van de twee ruimtes bestaat geen eenduidigheid. Vermoedelijk werd de bovenkamer als gebedsruimte gebruikt en bevond de sarcofaag zich vroeger in de benedenkamer.
In de late 19e eeuw is het mausoleum deels uitgegraven en gerenoveerd, nadat het onder water was komen te staan en in verval was geraakt.
Een bezoek aan het mausoleum van Theodorik maakte onderdeel uit van de Grand tour, de rondreis die de Engelse mannelijke elite tussen de 18e en begin 20e eeuw veelal maakte.
Nou, dit is hem. Tja, ik vind het nogal pompeus, Theodorik had toch gewoon zijn as kunnen laten uitstrooien? Of zich kunnen laten begraven tussen zijn soldaten, net als Alexander de Grote?Ok, je ligt er natuurlijk wel pontificaal bij in zo’n sarcofaag.Het begint te spetteren en hard te waaien. We zitten het maar even uit in het ticket-office en bekijken meteen de video die hier draait.
Het wordt al snel droog en we lopen het centrum in. Hier nuttigen we espresso/thee en een broodje voor de kleine honger.En een ijsje natuurlijk.We lopen naar de Santa Maria in Porto en komen onderweg langs de San Salvatore ad Calchi. Ik heb hier hier verder geen enkele informatie over, dus moet u het doen met de in de Engelse taal gestelde informatie.Daar is de Santa Maria in Porto.Eerst enige algemene informatie vertaald uit het Engels.
De basiliek van Santa Maria in Porto, gebouwd in de 16e eeuw, werd in de tweede helft van de 18e eeuw door de architect Camillo Morigia voorzien van een weelderige barokke gevel in neoklassieke stijl.
Het plechtige en imposante interieur is verdeeld in een schip en twee gangen en de brede dwarsbeuk is bedekt met een hoge koepel. Aan de linkerkant van het dwarsschip is een marmeren bas-reliëf uit de 11e of 12e eeuw, waarschijnlijk van Venetiaanse oorsprong.
Het toont de Maagd Maria in gebedshouding. Dit beeld is ook bekend als ‘Griekse Madonna’, want volgens de legende is het beeld op wonderbaarlijke wijze terechtgekomen in Ravenna vanuit Constantinopel.
Hm, kunnen de koster (en de kosteres) voortaan hun auto’s elders parkeren? Sowieso een imposante gevel, die mij doet denken aan de gevels die wij op Sicilië hebben gezien.Het interieur is indrukwekkend.En het altaar mag er ook wezen.Onder het altaar worden de stoffelijke resten bewaard van de heilige Saint Paul de kluizenaar, patriarch van de Order van de Monniken van Paul.Er is een kapel aan de linkerzijde.En de kapel van de ‘Griekse Madonna’.Oh wacht, daar zie ik nog een zijkapel.Wat moet die Engel met dat zwaard?Deze man komt mij bekend voor. Is het de huidige/voormalige paus?Een kruisbeeld met daaronder een – ik meen – sarcofaag.Er staan hier nog meer sarcofagen.Er gaat toch maar niets boven het martelaarschap.Ai, deze man ken ik, het is Padre Pio. U weet wel, die man met zijn wonden aan handen en voeten. Tja, helaas bevinden de wonden zich op de verkeerde plaatsen, maar dat kon de man niet weten.Ok, mooi, gezien. Nog even een afscheidsfoto.We lopen met een zuidelijke bocht naar het centrum. Dit is de Porta Nuova. Ik denk niet dat er hier veel toeristen komen, de buurt ziet er enigszins verpauperd uit.Iets verder staat deze naamloze poort.En nog iets verder de Porta Sisi.De Porta S. Mama staat in de steigers.Vanaf deze poort lopen we pal naar het noorden, naar het centrum. Daar staat de basiliek San Francesco. De basiliek staat niet op de Werelderfgoedlijst, maar wel in de Engelstalige uitgave ‘Ravenna, city of Art’.Eerst enige algemene informatie, vertaald uit het Duits.
De bouw van het oorspronkelijke kerkgebouw, daterend uit de tijd van de bisschop Neon, is begonnen kort na het midden van de 5e eeuw. De voltooiing vond plaats aan het eind van de 5e en het begin van de 6e eeuw. Het 32.9 meter hoge vierkante Campanile is gedateerd in de 9e eeuw. De basiliek werd gewijd aan de apostelen.
Rond het jaar 1000 werd de kerk herbouwd en gewijd aan San Pier Maggiore. Sinds die tijd zijn de muurmozaïeken van St. Petrus en St. Paulus niet meer aanwezig.
De huidige naam werd gegeven aan de basiliek in het jaar 1261, toen de aartsbisschop Fontana overging naar de kloosterorde van de Franciscanen.
Tijdens het opgravingswerkzaamheden in 1879 werd de originele mozaïekvloer ontdekt, waarvan het niveau meer dan 3,50 meter diep en dus onder het grondwaterpeil ligt.
Het gewelf waarin het grondwater staat, kan worden verlicht door een euro in de automaat te werpen (dus niet in het grondwater!).
Het is zeker dat in de basiliek van San Francesco de begrafenisceremonie voor Dante Alighieri heeft plaatsgevonden, waarvan het graf is gelegen in de directe omgeving.
Het interieur is sober uitgevoerd.Deze zijkapel ziet er goed uit.En dit is het gewelf dat verlicht kan worden na inworp van een euro.Verder valt er niet zoveel te zien, dus we vervolgen onze route in noordelijke richting.
Iets verderop is een kapel. Helaas is er een mis aan de gang, dus foto’s maken kan niet.
Het is inmiddels halfzes, we hebben het wel gehad voor vandaag. Heel veel gezien!
Tja, ook op deze route hebben we geen restaurant dat al open was waargenomen.
Dat wordt dus weer Ponte Marino. We worden ontvangen als vaste gasten. We bestellen zo ongeveer hetzelfde als altijd.Tegen achten zijn we weer in ons hotel. Daar maken we het niet al te laat. Morgen weer een drukke dag.