Vrijdag 23 november 2007
Akaba – Dode Zee – Amman
Om zeven uur staan we op en om kwart voor acht zitten we aan het ontbijt. In de ontbijtzaal zit ook een gezinnetje bestaande uit een man, een vrouw en twee kinderen. Niets bijzonders, echter deze vrouw is volledig gesluierd. Het enige wat ik zie, zijn haar ogen. Vrolijk kijkt ze niet, is mijn waarneming. Ze is druk met haar kroost bezig, maar toch steekt ze zo nu en dan snel een stukje brood in haar mond. Dat neem ik tenminste aan, want haar sluier gaat niet af. Tja, ‘s lands wijs, ‘s lands eer. Ik loop nog even de straat op en maak foto’s van palmbomen en Bougainville. Om negen uur vertrekken we en gaan op weg naar de Dode Zee. Tot nu toe reden we in algemeen zuidelijke richting, vanaf nu rijden we naar het noorden. We hebben een rit van maar liefst drie uur voor de boeg. Om half elf is er een koffiepauze. Dit restaurant heeft een beste locatie uitgezocht.We zitten hier middenin de woestijn en ook de auto’s hebben dorst. Ik zie dat de benzine hier maar 43 dinarcent de liter kost. Kijk, dat zijn nog leuke prijzen. Ik weet nog dat ik voor een tientje tankte. En dan had ik een volle tank! Het is helemaal misgegaan met de beprijzing van de benzine. Ik stop ermee, voortaan tank ik weer voor maximaal €10.00. Veel meer dan een kompas heb je hier niet nodig, verder een dromedaris en veel water. Dat moet toch te doen zijn. Met de fiets kan natuurlijk ook, wel rechts van de gele streep blijven. En dit is dan de Dode Zee, het laagst gelegen meer ter wereld. De zeespiegel ligt op 417 meter beneden zeeniveau. Er wordt de laatste jaren veel water onttrokken, zodat de Dode Zee aan het verdrogen is. Een serieus probleem, in 1872 was de Dode Zee 82 kilometer lang en nu nog maar 55 kilometer. Achter ons de zoutpilaar van de vrouw van Lot, tenminste, dat wordt gezegd. Aan de Israëlische kant van de Dode Zee wordt hetzelfde verhaal verteld en wordt er een andere ‘zoutpilaar’ aangewezen. Er klopt hier iets niet! Een stuk verder is een strand. Het heet Amman Beach. Het is vrijdag vandaag, dat is in Jordanië een vrije dag. Ook veel Jordaniërs maken zich op om te gaan badderen.
De koelbox gaat mee, ik zou daar wel eens in willen kijken. Ik heb moslims in het verleden – stiekem – Johnnie Walker zien drinken. Ik heb er geen moeite mee, ik drink het zelf ook. En dan het water in. Zwemmen hoeft niet – het lukt niet eens – je blijft vanzelf drijven.
Nou ja, vanzelf, het komt door het zeer hoge zoutgehalte van de Dode Zee.
Dat is maar liefst 33%. Wel moet je oppassen dat je het water niet in je ogen krijgt. Onmiddellijk uitspoelen met zoet water is het parool.Pukkeltjes en puistjes kunnen ook niet goed tegen het zoute water. Zouden die moslima’s daarom een bad nemen? Ze gaan wel gekleed te water, want stel je voor. Na deze belevenis rijden we verder noordwaarts. Regelmatig passeren we een politiepost. Nou ja, politie, deze mannen zijn voorzien van een Hummer met daarop een .50 mitrailleur. Ongeladen, dat wel, maar de patroonbandtrommel staat er naast. Een veilig gevoel geeft het wel. Ondertussen wordt het wat minder woestijnig. Er komen steeds meer akkertjes waar aubergines, boontjes, bananen, maïs en tomaten worden gekweekt. En die smaken uitmuntend, dat hebben we deze week wel ervaren. Dat weten ze in het buitenland ook. De landbouwsector is goed voor de helft van het nationaal inkomen. Dit, ondanks dat maar 10% van het land geschikt is voor landbouw. Ook mist Jordanië sinds 1967 maar liefst 30% van zijn beste landbouwgrond. Dat hebben de Israëliers in 1967 ingepikt en tot heden niet teruggegeven.
We hebben nog een stuk te gaan, want we rijden door tot Amman. Hamdan vertelt ter afsluiting van de reis hoe in Jordanië over het algemeen een huwelijk wordt gesloten.
Dat wijkt nogal af van wat in Nederland gebruikelijk is.
Om te beginnen, er wordt hier niet geLAT, geHOKT, of wat dan ook. Er wordt hier degelijk getrouwd. Om te beginnen vraagt zoonlief aan zijn moeder om een vrouw voor hem te zoeken. Uiteraard heeft hij zijn studie afgerond en wordt er elke maand salaris bijgeschreven. Hij vertelt zijn moeder wat hij belangrijk vindt. Zijn toekomstige vrouw moet bijvoorbeeld een goede moslima zijn, trouw haar gebeden opzeggen en regelmatig naar de moskee gaan. Verder moet zij van kinderen houden, rein zijn op zichzelf en haar omgeving, goed kunnen koken, lekkere Turkse koffie kunnen zetten en er liefst een beetje leuk uitzien. Blond haar is een pré! (Grapje.) Moeder gaat op zoek, maar het kan ook zijn dat ze allang een meisje op het oog heeft. Als eerste brengt moeder een bezoek aan… de moeder van het meisje. Logisch, want de moeders kennen hun kinderen natuurlijk door en door. De moeders bespreken de karakters van hun kinderen met elkaar en nemen hun hele doen en laten door. Als de moeders van mening zijn dat een verbintenis een grote kans van slagen heeft, wordt het meisje door haar moeder ingelicht. Het meisje heeft dan 14 dagen bedenktijd. Daarna vertelt het meisje haar moeder of ze door wil gaan met de kennismaking ofwel ze zegt dat ze het niet ziet zitten. Als het laatste het geval is, gaat het feest niet door. Wanneer het meisje door wil gaan op de ingeslagen weg, dan worden de vaders en de broers ingelicht. De vaders en broers laten hun gedachten er over gaan en informeren zo langs hun neus weg in de respectievelijke koffiehuizen naar de reputaties van de aanstaande schoonfamilies. Als dat positief uitpakt, gaat zoonlief kennismaken met zijn mogelijke aanstaande. Hij gaat daartoe op weg naar het huis van het meisje.
Moeder gaat mee en ook zijn eventuele zusjes. Wanneer zij gezeten zijn, en het ijs gebroken, komt het meisje de kamer in en serveert de door haar bereide Turkse koffie.
Zij draagt dan – doorgaans – geen hoofddoek. Na de koffie mogen de twee een uurtje onder vier ogen met elkaar praten. Als dit gesprek goed uitpakt, gaat de vader van het meisje – met eventueel haar broers – een gesprek aan met de aanstaande echtgenoot.
Dit mag gezien worden als een soort examen. Het is niet zo dat in Jordanië alleen twee mensen met elkaar huwen, nee, in feite worden twee families aaneen gesmeed. Wanneer de nood aan de man komt is er geen sociaal vangnet zoals in Nederland, nee, de familie is het vangnet. Het is dus belangrijk dat het tussen de families goed klikt. Als dit gesprek goed verloopt, vraagt de aanstaande echtgenoot de hand van het meisje. Vader brengt dit verzoek over aan zijn dochter en zij krijgt twee dagen bedenktijd. Het meisje kan het aanzoek weigeren. Wanneer zij het aanzoek accepteert volgen de onderhandelingen betreffende de bruidschat. De man moet alles betalen: sieraden voor zijn aanstaande, haar kleding, meubilair voor het toekomstige huis en het huwelijksfeest. Het gevolg van dit alles is, dat normaliter arm met arm huwt en rijk met rijk. Wanneer de onderhandelingen betreffende de bruidschat zijn afgerond wordt er een bijeenkomst van delegaties van beide families belegd. Op die bijeenkomst verschijnt de Iman, die eerst aan het meisje vraagt of zij akkoord gaat met de verloving. Zij kan nog steeds de handdoek in de ring gooien, oftewel weigeren. Gaat zij akkoord, dan wordt door de Iman de huwelijksacte opgemaakt. Nu gaat de verloving in, die enkele maanden kan duren. Dat ligt aan de financiële positie van de man, of er een huis beschikbaar is enz. Vanaf nu mag het stel met elkaar uitgaan, hoewel, er zal altijd iemand meegaan. Kussen, friemelen of flikflooien is er niet bij. Dan volgt de bruiloft, iedereen wordt uitgenodigd, dus er zijn veelal honderden of soms duizend of meer gasten. Na de bruiloft vertrekt het echtpaar naar het eigen appartement en zullen daar voor de eerste maal met elkaar vrijen. Aangezien het meisje nog maagd is, zal dat nogal een gedoe zijn. De volgende morgen wil de moeder van het meisje zien of haar dochter inderdaad als maagd het huwelijk is ingegaan. Tja, ze heeft tenslotte haar maagdelijkheid jarenlang bewaakt. Onvermijdelijk gaan de moeders en de zusjes na een maand of vier, vijf voorzichtig informeren of er al wat aan zit te komen.
Een nazaat, dus. Het is belangrijk dat er zonen komen, omdat in geval van nood de zonen hun ouders moeten onderhouden. Hamdan vertelt nog dat het in 80% van de huwelijken gaat zoals hij heeft uitgelegd. Uiteraard geldt dit voor Jordanië, in andere Arabische landen kan het er (iets) anders aan toegaan. Ik vond het een interessant verhaal en als ik de gang van zaken vergelijk met het Nederland van enkele tientallen jaren geleden, dan zie ik paralellen. Het is zo’n gek systeem nog niet en er wordt in Jordanië heel wat minder gescheiden dan in Nederland.
Inmiddels zijn we bijna in Amman. Hamdan neemt vast afscheid van ons, morgen worden we door iemand van de reisorganisatie begeleid naar het vliegveld. Om vier uur zijn we in het hotel en een uurtje later gaan we even de straat op. Helaas staat het hotel niet in het centrum, en veel winkels hebben de rolluiken al dicht. Het is tenslotte vrijdag vandaag, oftewel ‘zondag’. We eten nog wat en kopen nog frisdrank, bier en nog wat om op de kamer op te knabbelen. Daar zet ik de TV aan en zie op CNN reclame voor Nivea producten en reizen naar Griekenland. Ai, dat zijn nogal gewaagde reclames met veel bloot erin. Dat kunnen Jordaniërs ook zien, want werkelijk overal hangen – grote – satellietschotels. Tja.