Laatst op de koffie bij HM en JPB (dit artikel is geschreven in 2004, toentertijd waren Hare Majesteit Koningin Beatrix en Jan Peter Balkenende ‘aan de macht’), waarbij zij het voortdurend over de waarden en normen van hun onderdanen hadden, vroeg ik mij steeds af wat dat nu met onze voeten te maken heeft.
’s Avonds voor je naar bed (slaapzak) gaat eerst voeten wassen, badslippers dragen in de wasgelegenheid, geen/weinig zeep gebruiken, afspoelen met koud water, goed afdrogen vooral tussen de tenen, poederen, nagels kort en recht afknippen: dat weet toch elke kleuter. Toch hebben zij wel een beetje gelijk. De aandacht voor onze onderdanen is in de loop van de tijd voor een groot deel verloren gegaan. De voetwassing is in vele religies in onbruik geraakt en eigenlijk is dat een beetje jammer. Als je eens nagaat wat je voeten allemaal te verduren hebben, dan mag dat enige naam hebben. Tientallen kilometers, liefst onverhard en dan ook nog een rugzak om. Als je dat van je voeten eist, dan mag er wel wat tegenover staan.
De wandelstokken
Wanneer je gaat wandelen in de bergen zijn (telescopische) wandelstokken een echte aanrader. Wandelstokken ontlasten de heupen en de knieën. Bij het stijgen duw je jezelf omhoog en tijdens het dalen hou je jezelf weer tegen. Ook doordat je makkelijker in evenwicht blijft, levert het lopen met twee wandelstokken een behoorlijke krachtsbesparing op.
Op het vlakke komen wandelstokken goed tot hun recht tijdens het lopen door mul zand/strand, (modderige) bospaden en vooral wanneer een zware (trekking)rugzak wordt gesjouwd. Let er wel op dat je de paslengte niet teveel vergroot, waardoor je jezelf forceert en het positieve effect teniet wordt gedaan.
Wel eerst oefenen omdat het lopen met wandelstokken een bepaalde coördinatie vereist. Toch nog een waarschuwing: onder extreme omstandigheden kunnen wandelstokken wegglijden, waardoor een gevaarlijke situatie zou kunnen ontstaan. Bereid je in Nederland voor op het krijgen van ‘lollig’ bedoelde opmerkingen van duidelijk geen buitensporters.
De schoenen
In grote lijnen bestaan er vijf soorten (berg)wandelschoenen. Ze worden ingedeeld in de categorieën: A/B/C/D/E.
Categorie A: lage wandelschoen, specifiek geschikt voor het (Nijmeegse) 4-daagse geweld. De enkel is vrij, zodat de voet goed kan afwikkelen. Echt een schoen voor het asfalt, ook omdat de zool zeer slijtvast is.
Categorie B: hoge (berg)wandelschoen. De kwetsbare enkel is beschermd door de hoge schacht, dat heeft z’n nut bij bergwandelen mocht je de rots raken, maar het voorkomt ook het mogelijk verzwikken van de enkel. Ook loop je niet snel zand, steentjes, takjes, modder en dergelijke naar binnen. De zool is dik, maar toch goed buigzaam. Ongelijk terrein en (scherpe) stenen voel je niet of nauwelijks. Verder heeft de (relatief zachte) zool door het diepe profiel veel grip. Allround (berg)wandelschoen.
N.B. Tegenwoordig bestaan er zelfs AB schoenen.
Categorie C: hoge (berg)wandelschoen. Beperkt stijgijzervast. De zool is veel minder buigzaam dan van een categorie B schoen en wikkelt minder soepel af. Specifiek bedoelt voor het hooggebergte waarbij mogelijk een sneeuwveld moet worden overgestoken waarbij de stijgijzers worden gemonteerd. De geëigende schoen voor ‘klettersteigen’.
Voor gewoon (berg)wandelen minder geschikt.
N.B. Tegenwoordig bestaan er zelfs BC schoenen, aan te raden als je vaak met een zware rugzak door zwaar terrein loopt!
Categorie D: hoge (alpine)klimschoen. Voor 100% stijgijzervast. De zool is stijf en wikkelt dus niet af. Specifiek bedoelt voor het hooggebergte waarbij voortdurend in sneeuw/ijs – met stijgijzers – wordt geklommen. Om gewoon mee te (berg)wandelen niet geschikt!
Categorie E: specifiek bedoelt voor watervalijsklimmen.
(Wandellaarzen, echt een uitrustingsstuk voor ‘vogelaars’ blijven hier buiten beschouwing).
De aankoop
Houd er bij de aankoop rekening mee dat je voeten in de loop van de dag – en uiteraard ook tijdens het wandelen – iets zwellen. Koop schoenen dus niet ’s morgens. Draag je favoriete wandelsokken bij het passen. Schaf een dusdanige maat aan dat de hiel net niet slipt, dat veroorzaakt blaren. Doe de hellingproef, dat wil zeggen dat je in de winkel op een helling omlaag loopt. Wanneer je tenen dan direct de voorzijde van de schoen raken, zijn ze te klein! Het is verleidelijk te vallen op een sportief model, een kek stiksel of een modieuze veter. Fout natuurlijk, eigenlijk moet je wandelschoenen passen met je ogen dicht! Informeer bij de buitensportzaak of je de schoenen een aantal avonden thuis (binnen!) mag dragen en eventueel mag omruilen voor een grotere/kleinere maat.
Echt inlopen – zoals in de vorige eeuw – is niet meer nodig, echter draag je schoenen de eerste paar weken in en rond huis. Ze gaan zich dan echt naar je voeten ‘zetten’.
Schoenen zijn te koop in de gewone, maar ook in de Gore-Tex uitvoering. Ik heb zelf gewone (B) schoenen en geen ervaring met Gore-Tex schoenen. Ik hoor dat ze tamelijk warm zitten, echter inderdaad waterdicht. Dit komt vooral tot zijn recht wanneer je in Schotland, Lapland, in de sneeuw, enzovoort gaat wandelen.
Update januari 2014: Ik heb een aantal jaren op de Lowa Trekker gelopen. Door mijn gewicht en zware rugzak brak de tussenzool al na een jaar. Ik ben daarom overgestapt op de Lowa Tibet Pro GTX. Deze schoen valt in de B/C categorie en is voorzien van een Gore-Tex membraam. ’s Zomers inderdaad aan de warme kant, maar goed te doen.
Gore-Tex zorgt er voor dat je droge voeten houdt tijdens natte weersomstandigheden. Echt ideaal! Toen mijn maat een keer niet op voorraad was heb ik een paar Meindl Island MSF Active (http://www.zwerfkei.nl/bergschoenen/trekkingschoenen-bc/meindl-island-mfs-active) aangeschaft. Ook deze schoen valt in de B/C categorie en is voorzien van een Gore-Tex membraam. Het is en blijft heel persoonlijk, waar de één bij zweert wordt door een ander afgeraden. Maar, tot heden bevallen de Meindls mij het beste.
Het onderhoud
Ik heb inmiddels diverse soorten schoensmeer gebruikt. Wat ik nu gebruik bevalt me erg goed, te weten ‘Nikwax waterproofing’. Sommige wandelschoenen hebben een rubber rand langs de zool. Let erop dat je ongeveer 1 millimeter van deze rubber rand vandaan blijft met het schoenonderhoudsmiddel. De rubber rand laat erdoor los! Behandel je schoenen goed, zie de gebruiksaanwijzing.
Verwen je nieuwe schoenen met een paar exclusieve inlegzolen (binnenzolen).
Update januari 2014: De laatste jaren loop ik op Superfeet (http://www.zwerfkei.nl/merken/superfeet) inlegzolen. Ze bevallen mij uitstekend!
De sokken
Sommigen wandelpoolers lopen prima op sokken van de markt. Zes paar voor weinig. Geluksvogels! Anderen zijn zoekende naar de ultieme sokken. Gezien het aanbod in de buitensportwinkel ben je niet de enige. Draag geen katoenen sokken, ze nemen transpiratievocht wel op, maar staan het slecht af. Zelf draag ik dunne ondersokken (Odlo of Rohner) en daaroverheen sokken van Falke, Smartwool of Bridgedale. Toch loop ik nog wel eens blaren, helaas. Regelmatig koop ik in de buitensportzaak weer eens één paar sokken om uit te proberen. Je weet, elke dag schone sokken aan omdat vuil de prestaties van de sok negatief beïnvloedt.
De voeten
Vaak lees je dat je je voeten kunt harden met ‘kamferspiritus’ ter voorkoming van blaren.
Ik heb het een paar keer geprobeerd, helaas ik had er geen baat bij. Zelf uitproberen kan natuurlijk geen kwaad. Het enige wat mij echt goed helpt, is regelmatig wandelen.
Heb je toch een blaar gelopen, dan kun je doorlopen met ‘Second skin’ of ‘Compeed’.
Wat me goed bevalt na de wandeling is ‘Gehwol’ voetbalsem. Na de wandeling voeten wassen en dan deze ‘zalf’ gebruiken. Mij geeft het echt verlichting, vooral na een lange wandeling. Mijn echtgenote zweert bij een voetbad met een bruistablet (van Kneipp).
Zij maakt daarbij gebruik van een ‘Princess’ voetmassagebadje, da’s pas echt genieten, hoor ik.
Mocht je echt problemen met je voeten hebben, loop er dan niet mee door, maar vervoeg je bij je huisarts. Mogelijk is een bezoek aan een pedicure/podoloog een aanrader.
Bronnen: Bever zwerfsport en Zwerfkei internetsite, en eigen ervaring.
Wandel ze en wie weet tot ziens, hanshike