LF Waterlinieroute (juni 2022)

Maandag 6 juni
Naarden – Utrecht
Om zeven uur staan we op, pakken in en om acht uur zitten we aan tafel.Geen ontbijtbuffet, maar het ontbijt wordt aan tafel geserveerd. Ok, niet overdadig, maar die aparte dingen eten we toch niet.Na twee bekers thee, een beker koffie en het ontbijt checken we uit en kwart over negen zitten we weer op de fiets. Het is droog en iets zonnig. Volgens de Buienradar gaat het vanmiddag regenen. Bovendien is de wind gedraaid, hij is nu zuidwest. Dat betekent de hele dag tegenwind! We verlaten Naarden en nemen afscheid van de wallen.We fietsen om Bussum heen en dan door het Goois Natuurreservaat Spanderswoud.
De rollen hooi moeten nog worden opgehaald.De buitenplaats Boekesteyn ziet er niet verkeerd uit. Het is eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten.Iets verder staat de buitenplaats Schaep en Burgh. Nou, dat ziet er ook prima uit.Er was een omleidingsroute aangegeven, de Stichtse Kade is op de schop. Maar ja, toch maar proberen, een stukje lopen is ook niet verkeerd.Het Bergse Pad ziet er beter uit. We fietsen nu door de Ankeveensche Plassen. Door de bomen en het riet valt het met de tegenwind erg mee.En dit zijn de Ankeveensche Plassen. Dat ziet er toch ook niet verkeerd uit.Dit pandje staat vlakbij de Spiegelplas.Vlak voor Fort Kijkuit staat de poldermolen Gabriel/Voorste Molen gebouwd in 1635.
De molen is draaivaardig en verhuurd als woning.Het Fort Kijkuit zou open zijn, maar vandaag even niet. Even verder een behoorlijke bui. Het regenpak gaat aan, maar even later is het droog en de zon komt door.
Aan de Vecht staat deze villa. Mét een informatief bordje. Overigens, militairen worden niet gelegerd in een Militair Tehuis, maar gebruiken dit in de vrije tijd als ontspanningsruimte. Betaald werden deze Militaire Tehuizen door de Protestantse en Katholieke kerken om de schaapjes bij de kudde te houden.Dit ongetwijfeld interessante informatiebord is volstrekt onleesbaar.Het zal betrekking hebben op dit sluisje.In Loenen aan de Vecht staat buitenplaats Bijdorp. Het hoofdgebouw dateert uit omstreeks 1700. Sinds 2006 is hier de familie Van Doesburgh woonachtig.Dit is een ‘Groepsschuilplaats’. Er zijn er vele honderden gebouwd in de mobilisatieperiode 1939 – 1940. Het is dus geen Kazemat, die hebben een gevechtsfunctie, en helemaal geen bunker. Bunkers zijn die betonnen kolossen tijdens WO II gebouwd door de Duitse bezetter. Een groepsschuilplaats dient ervoor om een groep militairen (zo’n tien man) tijdens een artilleriebeschieting veiligheid te bieden. De haken dienen ervoor om er camouflagemateriaal aan te bevestigen.Een eindje linksaf staat Fort Spion. Dat laten we zitten. In februari 2005 heb ik hier tijdens het lopen van het Waterliniepad de nacht doorgebracht. Nog steeds is dit een kleinschalige camping.
Aan de oostzijde van de Vecht staat in Nieuwersluis de voormalige Pupillenschool uit 1877, opgericht onder beschermheerschap van koning Willem III. Boven de centrale voordeur staat de naam ‘Pupillenschool’ en boven de twee voordeuren van de hoekgebouwen staat de W van Willem.
Maximaal 250 jongens vanaf 12 jaar kregen daar les in lezen, schrijven, rekenen, aardrijkskunde en geschiedenis, zwemmen en schaatsen. Als ze 16 jaar werden, gingen ze naar de krijgsdienst. Meestal hadden de ouders geen geld om zelf voor de opvoeding te betalen.
Het begrip ‘pupillen’ was in Nederlands-Indië ontstaan, waar Nederlandse soldaten vaak kinderen kregen bij inlandse vrouwen. Deze kinderen bleven in het kampement. In 1845 richtte het 4e Bataljon in Gombong op Java een Korps Pupillen op; de kosten werden gedragen door de officieren. Kinderen kregen hier vanaf 5-jarige leeftijd lager onderwijs; de oudere kinderen kregen ook oefening in enkele militaire vakken. Toen dit experiment succesvol bleek, raakte het ook in Nederland bekend, waar naar het voorbeeld van Gombong de Pupillenschool Nieuwersluis werd gesticht.Later werd het gebouw bestemd tot kazerne (Koning Willem III) en kreeg het een functie als strafkazerne, Militair Penitentiair Centrum Nieuwersluis genoemd. De gestraften moesten onder meer in looppas naar Utrecht om daar te zwemmen en kregen verder zware trainingen met stormbanen enz. In het midden van de twintigste eeuw was onder militairen de uitdrukking ‘Nieuwersluis’ synoniem aan strafregiem: Hij heeft Nieuwersluis of Hij zit in Nieuwersluis.
In de jaren zeventig van de twintigste eeuw werden ook niet-erkende dienstweigeraars hier opgesloten. Met name de zaken van de dienstweigeraars Kees Vellekoop (1974/1975) en Adriaan Slooff (1977/1978) kregen landelijke media-aandacht.
Een tweede gebouw, achter het hoofdgebouw, wordt tegenwoordig gebruikt als penitentiare inrichting voor vrouwen.Helaas staat er geen naam op dit villaatje. Sowieso wat protserig met dat beeld van Poseidon en die andere rakker.

Dit is buitenplaats Sterreschans gebouwd in de 17e eeuw. Sinds 1994 woont Frits Kroymans hier, dat is de man achter Ferrari Nederland. Maar of dat nog steeds zo is, weet ik niet.Nog iets verder staat buitenplaats Vechtvliet gebouwd rond 1670.Dit is het derde pand Gunterstein gebouwd rond 1680 in een late variant van het Hollands classicisme, de Strakke Stijl.Voorbij Breukelen ligt Fort bij Tienhoven. Het ligt op een eiland en het fort is teruggeven aan de natuur. Er overwinteren vleermuizen en het fort is niet toegankelijk.Aan de Middenweg twee zwanen met vier kleintjes.Fort Maarsseveen. Hier moet je met een bootje overvaren. Dat gaan we niet doen natuurlijk. Verder maar weer.Oh wacht, vanaf de zijkant kun je er gewoon naartoe. We zitten even met de tijd. Het is nog een stukje naar Utrecht en daarna nog met de trein naar huis. Het fort bezoeken we niet. Toch enige informatie van de site ‘forten.nl’
Fort Maarsseveen is het eigendom van de stichting C-Fordt die het Werk de komende jaren wil omvormen tot een broedplaats voor kunst, cultuur en recreatie. Van vrijdag t/m zondag is zowel het terrein als het fort geopend voor publiek. Als rustplaats tijdens je fietstocht, om het fort te bekijken, een expositie te bezoeken of gewoon lekker een boekje te lezen. Op zaterdag en zondag is bovendien de horeca Pop-up Paella geopend; eten met een Spaans tintje. Je kunt op Fort bij Maarsseveen ook trouwen of vergaderen.
Het Werk bij Maarsseveen is een van de laatste ‘forten’ van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, gebouwd in 1881 ter afsluiting van het acces over de Maarsseveense vaart.
Het Werk had een bezetting van 80 manschappen. Van het originele werk bestaat alleen nog het bomvrije gebouw; de aarden wallen en het houten bijgebouw zijn in de loop van de jaren verdwenen. Naast het Werk is de ouder fortwachterswoning nog wel bewaard gebleven.
Bij Oud-Zuylen bevindt zich een Molen- en Sluizencomplex.Dit is toch Slot Zuylen? Dat moeten we mettertijd maar eens bezoeken. Alvast enige informatie:
In 1761 werd Slot Zuylen – zoals veel gebeurde bij kastelen die hun verdedigingsfunctie hadden verloren – omgebouwd tot riant buitenverblijf. De Franse architect Jacob Marot gaf het zijn elegante, en uiteraard Franse, uiterlijk.
Maar het ware geheim van dit kasteel schuilt in de inrichting ervan: het herbergt tal van originele, antieke meubelstukken, schilderijen en gebruiksvoorwerpen. De charmante bibliotheek vol eeuwenoude, zeldzame boeken maakt indruk, maar absolute blikvanger is de Gobelinzaal met het 17e-eeuwse handgeweven wandtapijt van de Delftse Maximiliaan Van der Gught (te herkennen aan zijn beeldmerk op het doek, de Patrijshond).
Beroemdste bewoner van het kasteel was de 18e eeuwse, adellijke en vooral vrijgevochten Belle van Zuylen. Haar reactie op een huwelijksaanzoek is even legendarisch als typerend: ‘Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid’. Talloze mannen wees ze af, en koos uiteindelijk tegen alle verwachtingen in voor een man van lagere adel, omdat hij haar het grootste goed te bieden had: haar vrijheid. Belle was schrijfster van onder andere romans, toneelstukken en pamfletten en had interesse in filosofie, talen en wiskunde.  Als vrouw mocht ze niet studeren aan de universiteit, maar dat hield haar niet tegen: ze woonde colleges bij en nam privéles. En last but not least, ze stelde de ongelijkheid tussen man en vrouw aan de kaak.
Bij Fort aan de Klop verlaten we de Waterlinieroute. Hier moeten we volgende keer starten, want het lijkt me een interessant fort. Ai, het begint nu pas goed te regenen, maar we zijn er bijna.
De lift, dat is ook altijd zo’n gedoe op stations. Maar… de trein van halfvier staat op het punt om te vertrekken en die halen we precies. Mooi op tijd zijn we weer thuis.
Tot slot de GPS-track, het betreft ook vandaag het lichtbruin gekleurde deel. We hebben er 50.1 kilometer opzitten (tot station NS Utrecht).We hebben er een prachtige fietstocht opzitten. Alle medewerkers van het OV, de LF-organisatie, de hotels, de restaurants, de musea, enz. enz.: bedankt!