Dinsdag 25 december 2019, 1e kerstdag
Renesse – Middelburg – Renesse
Om kwart voor negen genieten we het ontbijt. Nou, prima verzorgd! Dochterlief is vandaag jarig, dus heel zacht zingen wij haar toe.Om kwart over tien stappen we in de auto en rijden naar Middelburg. In eerste instantie had ik mij voorgenomen om een bezoek te brengen aan de kerstmarkt in Brugge of Gent, maar dat is ons toch iets te ver weg. Brugge (daar zijn we ooit al geweest) en Gent bewaren we voor een andere keer.
Na en halfuurtje bereiken we Middelburg en parkeren op Hof van Tange. Ik had gelezen dat parkeren hier zo’n tientje kost, maar momenteel is het gratis. Nou, bedankt!Ok, we gaan stadswandelen in Middelburg en daartoe heb ik van https://gpswalking.nl de stadswandeling Middelburg gedownload en geprint, en de GPS-track op mijn GPS gezet. De wandeling heeft een lengte van zeven kilometer.
Om te beginnen de historie van Middelburg, die ik vind in de download.
Middelburg moet rond het midden van de 9e eeuw zijn ontstaan, want bij archeologische opgravingen na het bombardement van 1940, zijn gebruiksvoorwerpen uit die periode gevonden. De naam vindt zijn oorsprong omdat het de middelste burcht op Walcheren was. De burcht lag tussen de Duinburcht (Domburg) en de Zuidburcht (Souburg). In die tijd bevond zich er een ringwalburg, die of als verdediging tegen de Vikingen bedoeld was, of juist gebouwd werd door de Viking-koning Harald zelf, die in 841 van keizer Lotharius I Walcheren in leen kreeg.
Middelburg lag aan de rivier de Arne die tussen 1266 en 1301 werd afgedamd.
Rond 1125 werd een abdij gesticht. Deze omvatte onder meer twee kerken, de 14e eeuwse Koorkerk en de 15e eeuwse Nieuwe Kerk. Vermoedelijk ligt graaf Willem II, de vader van Floris V, in de Koorkerk begraven.
In 1217 kreeg Middelburg stadsrechten van graaf Willem I van Holland en van gravin Johanna van Vlaanderen. In 1432 en 1492 vonden in Middelburg grote stadsbranden plaats.
Aanvankelijk was de ten oosten van de stad gelegen zeearm het Sloe nog bevaarbaar. Hierdoor kon Middelburg een welvarende handelsstad worden, de belangrijkste van de Republiek na Amsterdam.
Zowel de VOC als de WIC hadden er een zogeheten ‘Kamer’. Veel Engelse en Franse schepen deden de Middelburgse haven aan.
De namen van straten en oude huizen verwijzen vaak naar het buitenland.
Bij de kerkelijke herindeling van de Nederlanden op last van Filips II in 1559 werd Middelburg zetel van een bisschop. Het bisdom Middelburg heeft echter maar korte tijd bestaan.
In tegenstelling tot veel andere Zeeuwse plaatsen koos Middelburg na de inname van Den Briel in 1572 (evenals Amsterdam) voor de kant van de Spanjaarden, maar na een lang beleg door de geuzen moest de stad zich in februari 1574 bij de Prins aansluiten. Nadat de Staten-Generaal van de Nederlanden zich, in 1583, in de Noordelijke Nederlanden hadden gevestigd, kwamen zij aanvankelijk in Middelburg bijeen. Vanaf 1585 werd Den Haag de vergaderplaats.
Middelburg was tot het einde van de 16e eeuw de grootste kooplieden-stad van de Noordelijke Nederlanden en tot en met het derde kwart van de 17e eeuw de, op vier na, grootste stad (meer inwoners dan Amsterdam, Den Haag en Utrecht) van het land.
Tot het laatste kwart van de 17e eeuw was Middelburg de op één na grootste havenstad van de Republiek. Als VOC-stad had Middelburg (Kamer van Zeeland) half zoveel macht als Amsterdam; Middelburg was echter even belangrijk als de andere vier VOC-steden Delft, Enkhuizen, Hoorn en Rotterdam bij elkaar. Middelburg speelde een belangrijke rol in de 17e- en 18e-eeuwse slavenhandel.
Middelburg had rond 1700 ongeveer 30.000 inwoners, en was daarmee de vijfde stad van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1795 had Middelburg ongeveer evenveel inwoners als Haarlem en Groningen en was met 20.146 inwoners (na de reeds genoemde steden en Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Leiden) nog de achtste stad van wat nu Nederland is.
De positie van Middelburg werd ondergraven door de Vierde Engelse Oorlog van 1780-1784 en de kort daarop volgende bezetting door het Frankrijk van Napoleon. Een ander probleem was dat het Sloe en het kanaal van Welzinge (dat aansloot op het oude Havenkanaal) steeds meer verzandde, waardoor de Middelburgse haven slechter bereikbaar werd. In 1817 werd een nieuw Havenkanaal in de richting van Veere geopend. Eind 19e eeuw werd in het natuurgebied Oranjezon een waterwinkanaal gegraven voor Middelburg.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Middelburg, en Walcheren als geheel, zeer te lijden gehad. De binnenstad raakte zwaar beschadigd door de gevolgen van het bombardement op Middelburg van 17 mei 1940.
Een groot deel van de binnenstad werd – vooral door de brand die het bombardement veroorzaakte – zwaar getroffen. Enkele historische gebouwen, waaronder het Stadhuis en het Abdijcomplex, werden voor een groot deel verwoest. Daarnaast veranderden rond 600 panden (grotendeels monumenten) in puin – vergelijkbaar met Rotterdam, maar er vielen ‘slechts’ 22 doden dankzij de evacuatie. De stad was niet inbegrepen bij de overgave aan de Duitsers van 15 mei, en er bevonden zich nog Franse troepen.
Nog in de oorlog begon Middelburg met de herbouw van de stad, waarbij de Markt werd verkleind en een deel van het oude stratenpatroon werd gewijzigd.
In oktober 1944 kwam Middelburg, behalve de binnenstad, onder water te staan als gevolg van de inundatie van Walcheren door de geallieerden. Tijdens de daarop volgende gevechten in november 1944 werd Middelburg nogmaals zwaar beschoten van 1 tot 6 november. Op 6 november werd Middelburg bevrijd.
We lopen van de parkeerplaats naar de Kloveniersdoelen. Helaas is het restaurant gesloten, sowieso gaan we er vanuit dat vandaag alle horeca gesloten is.Nou, ’t is een monumentaal pand, hierna de geschiedenis uit de download.
De Kloveniersdoelen is een bekend Middelburgs monument uit 1611, dat in de 17e en 18e eeuw ook een functie als herberg/sociëteit had.
Tussen 1795 en 1956 was het gebouw in gebruik als militair hospitaal. Na een grondige renovatie in de jaren ’60 vervulde het pand diverse culturele functies. Vanaf 21 juni 2013 heeft het pand weer een horeca- en cultuurfunctie in de vorm van een combinatie van Grand Café en Cinema Middelburg. In de zomer is er een mooi tuinterras.
Tussen 1678 en 1795 is de Kloveniersdoelen eigendom van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Een advertentie uit de Middelburgsche Courant van 5 juli 1763 geeft aan dat Adriaan de Klerk kastelein annex conciërge in de Kloveniersdoelen is.
In de Beschryving van Zeeland van Isaak Tirion uit 1751 wordt al geschreven over het Schuttershof van den Edelen Handboog, het oudste van de stad.
Er worden nog twee schuttershoven beschreven: het Schuttershof van den Voet- of Kruisboog (de huidige Sint Jorisdoelen) en het Schuttershof van de Busse of der Kloveniers (de huidige Kloveniersdoelen Achter de Houttuinen). Tiriot signaleert dat de burgerij in de schuttershoven spijzen en dranken kan genieten als in andere herbergen, men kan er alleen in sommige ‘buitengewonen gevallen Huisvesting krygen’. Ten slotte merkt hij nog op dat de schuttershoven boven de gewonen tappers enige vrijheid van accijns genieten.
We lopen richting de vestingwerken. Onderweg zien we een paar leuke trapgevels.Op de muur een gedicht van de Middelburgse beeldhouwster, schilderes, schrijfster en dichtster Juul Kortekaas.We lopen het Bastion op, daar staat de Seismolen.Er staat hier een informatief bordje over de theekoepel. De download rept er niet over, hij staat ook een eind weg en we komen er niet bij in de buurt.We lopen weer verder en bereiken de Joodse begraafplaats. Helaas is bezoek alleen mogelijk na afspraak.Ter aanvulling nog een stukje tekst uit de download.
Middelburg heeft vooral in de 17e en 18e eeuw twee Joodse gemeenschappen gekend. De eerste waren de Sefardim, die uit Spanje en Portugal kwamen. De Sefardische Joden vluchtten voor de Inquisitie. Via Antwerpen kwamen ze onder andere in Middelburg terecht.
Later volgende de Asjkenazische Joden, vooral uit Duitsland. Beide zijn cultureel-religieuze groepen binnen het Jodendom.
In het nieuwe vestigingsland kwamen de Sefardim – getrouw hun gewoonte – vaak in de handel terecht. In Nederland werd dat nog eens extra gestimuleerd omdat gilden (in die tijd verbonden van ambachtslieden) geen joden toelieten. Er restte de Sefardim dus ook niets anders dan handel en/of bankzaken. Een aantal van de Sefardim die naar de Nederlanden kwamen, waren relatief welvarend. Op deze begraafplaats staan 347 grafstenen.
Ik vind op internet dat van de 200 Middelburgse joden er na WO-II slechts zes zijn teruggekeerd. Door de struiken zie ik kans om deze foto van een aantal grafstenen te maken.We lopen weer verder richting centrum. Onderweg fotografeer ik nog een aantal panden.We steken de Buitenhaven over en iets verder bereiken we het Simpelhuis en de Engelse kerk. Eerst een stukje tekst uit de download.
Tussen 1471 en 1484 vestigde een aantal Cellebroeders, een congregatie van lekebroeders, ook wel Alexianen geheten, naar de regel van de Heilige Augustinus achter het stadhuis een klooster en kapel. Het klooster fungeerde tevens als open herberg waar passanten tegen betaling onderdak, voedsel en drank konden krijgen – de voornaamste taak van de Cellebroeders was echter het begraven van doden.
Gasthuisarchieven tonen aan dat de Cellebroeders er in de 16e eeuw een taak bij hadden gekregen, namelijk de verzorging van krankzinnigen en zwakzinnigen. Ze boden tevens ondersteuning, in de vorm van ziekenverzorging, zoals bijvoorbeeld bij een pestepidemie. Als dank voor deze medische ondersteuning bij een pestepidemie kregen de Cellebroeders in 1532 gedurende 32 weken een ton Gouds bier per week van de Middelburgse stadsregering; ze lustten wel een biertje die broeders.
Van 1559 tot 1610 droeg het Middelburgse gasthuis de meeste simpelen van geest over aan de Cellebroeders die hiervoor een vergoeding ontvingen. De stadskas van Middelburg trok in 1593 bijvoorbeeld het substantiële bedrag van 106 pond Vlaams uit voor een nieuwe kamer ten behoeve van de ‘lichtsinnighe persoonen’.
In 1611 vertrokken de Cellebroeders naar het Bagijnhof en werden de restanten van het klooster – het grootste deel was afgebroken – verbouwd en in gebruik genomen als zogenaamd Simpelhuis, een functie die het pand tot 1812 bleef houden.
In 1816 kreeg het pand een nieuwe functie, het werd een soepkokerij ter ondersteuning van de Middelburgse armen. In 1846 werd het gebouw uitgebreid en verbouwd. In de 20e eeuw was het pand enige tijd in gebruik als woonhuis. In augustus 1975 wordt het pand gekraakt door drie Middelburgse jongeren.
In de daaropvolgende rechtszaak refereerden ze met succes aan het feit dat dit pand vroeger een tehuis voor daklozen was geweest en dat deze functie in ere zou moeten worden hersteld. De rechter gaf hen gratie, doch de oude functie herkreeg het gebouw niet – het werd kort daarna aangekocht door de hervormde kerk die het pand nog steeds in bezit heeft.
Om te beginnen een informatief bordje.Dit is het pand, de straat is smal en ik kan niet verder naar achteren. Er staan fietsen ‘geparkeerd’, dat oogt erg slordig. De deur staat op een kier en ik hoor gezang. Zo te horen is er een kerkdienst aan de gang, we zijn te laat om deze bij te wonen.In de gevel bevindt zich een plaquette met de naam Daniel Jaques de Superville. Hij zal zich hebben ontfermd over de armen, maar de download rept er niet over.Zo te lezen ‘kerkt’ de Waalse Kerk Middelburg hier. Zou de voertaal nog altijd ‘Frans’ zijn? Na de Spaanse veroveringen van de Zuidelijke Nederlanden (het huidige België dus), vluchtten veel calvinisten naar het noorden en stichten daar de Waalse Kerk om vervolging te ontlopen. Eind 17e eeuw vluchtten veel Franse Hugenoten naar Nederland. Het aantal gelovigen daalt, het zijn er in Nederland nog rond de 1.500.Is er iemand met de motor gekomen?Iets verder staat het beroemde stadhuis. Eerst een stukje tekst uit de download.
Het 15e eeuwse stadhuis van Middelburg heeft een prominente plaats op de Markt van Middelburg. Het is gebouwd in de laatgotische stijl met een façade en gotische vensters. Het lijkt aan de buitenzijde de tand des tijds goed doorstaan te hebben, maar jammer genoeg is het originele interieur tijdens een grote brand in 1940 in zijn geheel verwoest. Deze brand was het gevolg van een Duits bombardement. Het stadhuis behoort tot de mooiste gebouwen van Nederland.
De bouw begon in 1452 geleid door meerdere generaties van de Vlaamse architectenfamilie Keldermans en duurde tot 1520. Het stadhuis heeft een façade met gotische vensters, rood-witte luiken, torentjes en vijfentwintig beelden van Zeeuwse graven en gravinnen. Het stadhuis heeft een toren met een klok en een carillon.
Middelburgers noemen de toren Malle Betje, omdat de klok altijd achterloopt bij die van de Lange Jan. Vroeger was er ook een vleeshal gevestigd in het stadhuis. De vleeshal is thans in gebruik als gratis toegankelijke expositieruimte met een collectie hedendaagse kunst die door het SBKM beheerd wordt sinds omstreeks 1980.
Het stadhuis wordt vandaag de dag nog voor enkele officiële gelegenheden gebruikt, zoals trouwerijen en het ontvangen van officiële gasten. In een deel van het stadhuis is tegenwoordig de Roosevelt Academy gevestigd. Er worden met regelmaat rondleidingen in het stadhuis gehouden.
Helaas is er een schaatsbaan opgesteld en deze is vol in bedrijf. Een mooie foto van het stadhuis maken is dus niet mogelijk.De fontein die hier moet staan ontwaren wij niet. Is het kunstwerk opnieuw in reparatie? Vorig jaar is het object ook al eens aangereden door een vrachtauto en maanden in reparatie geweest.
Iets verder staat de Koorkerk. Opnieuw tekst uit de download.
De Koorkerk van Middelburg is een onderdeel van de voormalige Abdij van Middelburg. Het is een éénbeukige kerk die gebouwd is in de 14e eeuw op de resten van een oudere kerk uit de 13e eeuw. De Koorkerk is net als de Nieuwe kerk van Middelburg gebouwd in de Vlaamse baksteengotiek. De kerk is tot de Reformatie in het bezit geweest van de monniken van de Abdij van Middelburg.
In één van de muurnissen ligt Willem II van Holland begraven. Willem II was in de 13e eeuw Graaf van Holland en Koning van het Heilige Roomse Rijk. In de kerk is tevens het oudste orgel van Nederland te vinden. Dit orgel komt oorspronkelijk uit een kerk in Utrecht. De Koorkerk van Middelburg wordt naast missen ook voor andere doeleinden gebruikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan klassieke concerten. Wat opvalt als je door de kerk heen loopt is de grote hoeveelheid licht die hier binnenkomt.
Helaas is de kerk gesloten, dus helaas. Zo te lezen ‘kerkt’ de Protestantse Gemeente Middelburg hier.Midden in het historische centrum van Middelburg staat de Lange Jan. De Lange Jan is de toren van de voormalige Abdij van Middelburg. De toren is 90,5 meter hoog waarmee hij net buiten de top tien van hoogste kerktorens van Nederland valt. Het oudste deel van de toren is gebouwd in de 14e eeuw. In de eeuwen daarna is de toren meerdere malen gerestaureerd en vergroot. Tijdens het bombardement van 1940 raakte de toren zwaar beschadigd. De spits van de toren is nadien in een wat sobere stijl herbouwd.
De Lange Jan is één van de populairste attracties in Middelburg. De toren kan namelijk tot ongeveer de helft beklommen worden. De 207 treden leiden je naar een plateau dat opengesteld is voor het publiek. Vanaf dit plateau heb je een prachtig zicht over de stad en zijn omgeving. Bij helder weer kun je zelfs de verschillende eilanden die bij Zeeland horen en Zeeuws-Vlaanderen zien liggen.
Of dat beklimmen vandaag mogelijk is, ga ik niet uitzoeken. Dat klimmen doe ik mijn hart niet aan. Het is niet anders.Kijk, de Abdij van Middelburg. Het is een gigantisch complex met een bewogen geschiedenis. Dat ‘Rijke Roomsche Leven’ is toch volledig voorbije tijd. Bezit ik dat boek niet? In elk geval op mijn leeslijst plaatsen.Om te beginnen de tekst uit de download.
Sinds 1100 hadden monniken in Middelburg al een klooster. In 1127 vestigde de Premonstratenzers (ook wel genoemd: Norbertijnen) uit de Sint-Michielsabdij te Antwerpen zich hier. In 1401 kwam de abdij rechtstreeks onder de Paus te staan.
Een van de abten was Nicolaas van der Burch (Nicolaas de Castro), die in 1559 tot eerste bisschop van het nieuw opgerichte bisdom Middelburg werd benoemd. De kathedraal hiervan werd de Sint Pieters- of Noordmonsterkerk. Deze is afgebroken en een gedenksteen toont de plattegrond.
In 1574 kwam er een eind aan het kloosterleven na het langdurige Beleg van Middelburg (1572-1574), dat uiteindelijk de capitulatie van de Spaansgezinde katholieke stad tot gevolg had. Ondanks garanties van Willem van Oranje dat geestelijken ongemoeid zouden worden gelaten, werd het katholiek geloofsleven onder dwang beëindigd.
De abdij werd hierna ingenomen door het gewestelijk bestuur van Zeeland en is sindsdien het provinciale bestuurscentrum van Zeeland. Aanvankelijk was het de zetel van de Staten van Zeeland en de Gecommitteerde Raden en enkele aanverwante bestuurscolleges, zoals de Admiraliteit van Zeeland en bood het onderdak aan andere gewestelijke instellingen, zoals de Munt en de Rekenkamer.
Sinds 1812 is het Provinciaal Bestuur van Zeeland er gevestigd, en staat het ook bekend als het Provinciehuis. Tot het eind van de twintigste eeuw bood het ook onderdak aan enkele Rijksdiensten, zoals het Kadaster en het Rijksarchief in Zeeland.
Sinds 1972 is in een deel van het complex het Zeeuws Museum gevestigd, in 1986 werd in een ander deel het Roosevelt Study Center gehuisvest.
Het complex ligt in het midden van de stad en bestaat uit een min of meer rondlopend gebouw met vier grote en een kleine toren en diverse poorten met in het midden een plein, het Abdijplein, met grote bomen. Het complex is meerdere malen gerestaureerd, als laatste na de verwoestingen door de brand als gevolg van het bombardement op Middelburg van 17 mei 1940.
We nemen ons voor om morgen een bezoek te brengen aan het Zeeuws Museum, vandaag is het gesloten.
We lopen door naar de Sint Jorisdoelen. Een stukje uit de download.
De Sint Jorisdoelen van Middelburg zijn in de tweede helft van de 16e eeuw gebouwd.
In het gebouw was het schuttersgilde van Sint Joris gevestigd. Hier zetelden ook de Bestuurderen van de MCC, de Middelburgse Commercie Compagnie.
Nadat de schutterij uit het pand vertrok hebben de Sint Jorisdoelen meerdere functies gehad, onder andere horecagelegenheden en een hotel.
Het gebouw is in 1940 verwoest, maar na de oorlog weer geheel in originele staat hersteld. Tegenwoordig zijn de Sint Jorisdoelen in gebruikt door de Zeeuwse Provinciale Staten.Achter ons staat het Zeeuws Slavernijmonument. Tja, dat herinnert aan een minder fraaie periode – zeg maar ‘schandalige’ – van onze geschiedenis. Eerst een stukje tekst uit de download.
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden speelt in de 17e en 18e eeuw een actieve rol in de slavenhandel. Ook Zeeland en de Zeeuwen zijn actief betrokken bij deze handel. De West-Indische Compagnie en de Middelburgsche Commercie Compagnie ondernemen vanuit Zeeland reizen naar West-Afrika om slaven te kopen.
De slaven worden naar Zuid-Amerika gebracht om te werken op plantages. Vanuit Zuid-Amerika keren de schepen met handelswaren weer terug naar Nederland. Deze reizen worden driehoeksreizen genoemd. Pas in 1863 wordt in Nederland de slavernij officieel afgeschaft.
Tussen 1519 tot 1867 vinden wereldwijd naar schatting 27.233 slaventransporten plaats. Tijdens deze reizen sterven ongeveer 3.000.000 Afrikanen. 11.569.000 Afrikaanse slaven komen in Amerika aan. Zeeland heeft hier een aandeel van 2,5% in. De grootste handelsnaties waren Portugal, Spanje, Engeland en Frankrijk.
Het monument voor de Slavernij ligt aan het plein De Balans dat zijn naam dankt aan het waaggebouw dat hier vroeger stond.Op een blinde muur staan dichtregels van P.C. Boutens geboren in Middelburg (1870 – 1943).We bereiken het Damplein. Eerst een stukje tekst uit de download.
Op dit plein heeft de start en finish van het wereldevenement Giro ‘d Italia op 10 mei 2010 plaatsgevonden! Ter gelegenheid van dit festijn is een herdenkingssteen gelegd en de streep op de straat is vereeuwigd.
Op dit plein staat het overdekt open podium de Graanbeurs. Deze Graanbeurs is jammer genoeg een replica, aangezien het oorspronkelijke gebouw in 1969 is gesloopt. Toentertijd deed het oorspronkelijke gebouw dienst als overdekte beursplek voor de kooplieden. Tegenwoordig is de Graanbeurs omgedoopt tot ‘Podio del Mondo per l’Arte’.
Aan het einde van het plein – voor de Haven – staat een beeltenis van Koningin Emma (1858 – 1934). Het kalkstenen monument is ter nagedachtenis van Hare Majesteit gemaakt door Henk Etienne en onthult op 6 september 1937. Onderaan het monument is de tekst te lezen: ‘Nederland zij groot in alles waarin ook een klein volk groot kan zijn’. Naast koningin Emma is nog plek op de bank en dit nodigt eigenlijk wel uit om ernaast te gaan zitten voor een typische toeristenfoto. Maar waarom ook niet, want dat is stiekem ook best wel leuk.Voor mijn jonge lezers, Koningin Emma is de moeder van prinses/koningin Wilhelmina (1880 – 1962). Na het overlijden van de echtgenoot van koningin Emma (Koning Willem III, 1817 – 1890) was prinses Wilhelmina nog minderjarig. Tot haar 18e verjaardag in 1898 paste Koningin Emma ‘op de winkel’. Koningin Emma is de grootmoeder van Koningin Juliana (1909 – 2004), de overgrootmoeder van Koningin Beatrix (1938 – heden), de betovergrootmoeder van Koning Willem-Alexander (1967 – heden) en de betbetovergrootmoeder van prinses Amalia (2003 – heden). Prinses Amalia is inmiddels 18, dus in voorkomend geval kan zij het stokje meteen van haar vader overnemen.
Ze is een tikje mollig (van haar vader), maar zo te lezen is ze zeer intelligent. De ‘brains’ zal ze van haar moeder hebben.
Overigens, de herdenkingssteen van de start/finish van de Giro ‘d Italia zien we zo gauw niet en we gaan er ook niet naar op zoek. Nu staat mij bij dat ik tijdens een fietstocht deze herdenkingssteen wel heb gevonden én gefotografeerd.
We lopen door naar de Gistpoort. Eerst een stukje tekst uit de download.
De Gistpoort is één van de poortgebouwen die vroeger de abdij afsloten. De poort werd ook wel Blauwe Poort of Ankerpoort genoemd en stamt uit de 16e eeuw.
De beeldengroep boven de poort toont de Rooms-koning Willem II (1228-1256), Graaf van Holland en Zeeland. Willem II verbleef regelmatig te Middelburg, waar hij werd begraven in de Koorkerk. Onder zijn bestuur werd de Abdij aanzienlijk uitgebreid.
De namen zijn afgeleid van brouwerij Den Anker en de Biergisterij. De Blauwpoort refereert aan de blauwe arduinsteen van de voorgevel.We lopen door naar de Kuiperspoort. Eerst een stukje tekst uit de download.
Zoals de naam al aangeeft was in de Kuiperspoort vroeger het Kuipersgilde gevestigd.
Het is een schitterend hofje wat je als je even niet oplet zo voorbij loopt. De Kuiperspoort is te vinden tussen de Dam en de Rouaanse Kaai. De huizen die er staan stammen hoofdzakelijk uit de tweede helft van de 16e eeuw.
In de eerste helft van de 17e eeuw werd het hofje door het Kuipersgilde gekocht. In de voormalige Kuiperhuizen zijn nu enkele bedrijven gevestigd waaronder de stichting kunsteducatie Walcheren waar schilder- en tekenlessen gevolgd kunnen worden.Zicht op de haven en de Spijkerbrug, maar eerst een stukje tekst uit de download.
Deze haven is ooit de tweede – na Amsterdam – van Nederland geweest. De Buitenhaven ligt deels om de stad heen en werd door sluizen afgescheiden van de getijden van de Westerschelde/Noordzee. Naast handelshaven met een groot aantal pakhuizen bevonden zich hier ook veel scheepswerven.
De haven van Middelburg wordt tegenwoordig uitsluitend gebruikt voor de pleziervaart.
De statige huizen uit de VOC-tijd zijn nog steeds in de buurt van de haven te vinden.
In jachthaven de Arne is plaats voor ongeveer 270 bootjes. Vanuit de jachthaven de Arne kun je via het kanaal van Walcheren naar het Veerse meer of de Westerschelde varen.
De Spijkerbrug is een ijzeren klapbrug uit 1853 op de Kinderdijk. Deze verbindt de Kinderdijk met de Rouaansekaai.We lopen over de Dokbrug naar het Huis van de Opper-Equipagemeester. Eerst een stukje tekst uit de download.
De VOC-Kamer Zeeland was de Zeeuwse afdeling van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). De Kamer was verantwoordelijk voor de uitvoering van een kwart van de activiteiten van de VOC. In elke cyclus van acht jaar was de Kamer Zeeland twee jaar lang het VOC-hoofdkantoor. Aan het VOC-opperbestuur, de Heren XVII, leverde het college van Zeeland vier bewindhebbers.
In 1603 besloot het stadsbestuur van Middelburg het binnenwater achter de Korendijk met een sluis getijde vrij te maken en dit water tot dok in te richten. Het aangrenzend terrein werd bestemd voor werven, onder andere voor de VOC, de WIC en de Admiraliteit van Zeeland.
Het jaartal 1616 op de gevelsteen in de muur van de voormalige smederij wijst erop dat toen in ieder geval de Zeeuwse Kamer het nieuwe werfterrein in gebruik had genomen.
In de periode 1602-1794 werden door de Kamer Zeeland 336 schepen te water gelaten.Voor de deur een mooi kanon, dat heeft wel wat. Overigens, weinig bekend, maar de Verenigde Oostindische Compagnie ging in 1795 failliet en werd in 1796 door de Bataafse Republiek genationaliseerd.Hier staat nog een aantal voormalige VOC-pakhuizen, maar eerst een stukje tekst uit de download.
In Middelburg zijn nog honderden pakhuizen te vinden die door handelaren werden gebouwd in de tijd van de West-Indische en Oost-Indische Compagnieën. Deze pakhuizen zijn te herkennen aan de hijsbalken en de grote deuren op elke verdieping. De VOC bouwde in Middelburg zelf ook pakhuizen, kantoren en een scheepswerf.We lopen door naar de Gasthuiskerk, maar eerst een stukje tekst uit de download.
De kerk is gebouwd in de jaren 1493/94 als kapel van het toenmalige Gasthuis (ziekenhuis) en gewijd aan de heilige Barbara; vandaar de oorspronkelijke naam ‘St.Barbara-kapel’, later gewijzigd in ‘Gasthuiskapel’ en weer later in ‘Gasthuiskerk’.
Van oorsprong is dit gebouw dus een R.K. ziekenhuiskapel; van 1568-1571 was het in gebruik bij de bewoners van de Abdij; van 1579-1589 verhuurd aan Engelse kooplieden; in 1589 toegewezen aan de hervormden; in 1789 werd het een R.K. kerk; in 1845 werd het gebouw verkocht aan de Afgescheiden Gemeente en in 1936 gekocht door de in dat jaar geïnstitueerde gemeente.
Dat is dus zo te lezen de Christelijk Gereformeerde Kerk. Sowieso zit het pand op slot, dus een kijkje binnen nemen is er niet bij.Via de Lange Delft winkelstraat lopen we naar de Vismarkt. Nog even een blik op de Lange Jan.Eerst een stukje tekst uit de download.
Elke eerste zaterdag van de maand is het vaste prik voor de rommelmarkt. Deze wordt gehouden op de Vismarkt in Middelburg. Diverse aanbieders van curiosa en antiek stallen hun waar uit op de Vismarkt. Van spullen uit grootmoeders tijd tot moderne woonaccessoires of kleine leuke items die een tweede keer kunnen worden gebruikt.
Het is allemaal terug te vinden op de rommelmarkt in Middelburg.We steken de Buitenhaven weer over en lopen richting station Middelburg. Eerst een stukje tekst uit de download.
Het station ligt aan de overkant van het Kanaal door Walcheren.
De neergang van Middelburg begon al in de 18e eeuw. Vooral in de Franse Tijd ging het verval snel. De in 1817 aangelegde haven kon daarin geen verandering meer brengen.
Het Middelburgse station werd op 1 maart 1872 geopend en is opgetrokken in een zogenaamde rondboogstijl, een neoclassicistische stijl. Deze stijl is gebaseerd op het werk van de Franse architect J.N.L. Durand.
Sinds 1974 is het station een beschermd rijksmonument.We lopen een stukje langs het Kanaal door Walcheren en steken opnieuw de Buitenhaven over. Daarna bereiken we de Stadsschuur. Eerst een stukje tekst uit de download.
De Stadsschuur is opgetrokken in de Hollandse Renaissancestijl. Kenmerkend is het gevelmetselwerk met spekbanden in Vlaamse ledesteen, vertande hoekkettingen op de overgangen tussen de langs- en kopgevel en de natuurstenen neggeblokken rond de vensteropeningen.
De langsgevel is voorzien van drie grote gemetselde dakkapellen. Op de langsgevel staat linksonder een vloedsteen.We lopen door naar de Rechtbank. Eerst een stukje tekst uit de download.
De rechtbank Middelburg was van 1838 tot 2013 een rechtbank in Nederland.
Ten tijde van de opheffing omvatte het arrondissement de gehele provincie Zeeland. Zeeland was ooit verdeeld in twaalf kantons. In 2012 waren daar nog twee van over: Middelburg en Terneuzen.
De rechtbank was jarenlang gevestigd in het Van de Perrehuis in Middelburg. In 1995 verhuisde de rechtbank naar een nieuw gebouw aan de overkant aan de Kousteensedijk.
Bij de herziening van de gerechtelijke kaart in 2013 werd Middelburg samengevoegd met Breda tot de nieuwe rechtbank Zeeland-West-Brabant. Middelburg blijft een volwaardige zittingsplaats, maar Terneuzen is inmiddels gesloten.Iets verder staat de getijdenmolen. Eerst een stukje tekst uit de download.
De eerste vermelding van een getijdenmolen in Middelburg dateert van 1314.
Deze bevond zich aan de Dam/Spuistraat en was gesticht wegens het graven van het Molenwater.
In de omgeving van de huidige molen werd in 1551 een getijdenmolen voltooid, in verband met de toen recente aanleg van de Nieuwe Haven. In 1760/63 kwam een nieuw sas (sluis) en spui tot stand bij de Stadsschuur. Eén en ander werd bekrachtigd met de oprichting van een fraaie gedenkzuil ter plaatse, vol plechtige taal en deftige namen. Er werden twee openingen gemaakt, één voor het spui en één voor de getijdenmolen.
Het nieuwe sas gebruikte men voor het schutten van schepen. Maar ook voor de ‘watervang’. Dit is het binnenlaten van water bij vloed voor het aandrijven van de getijdenmolen en ook – zeer belangrijk – voor het schuren van de haven bij eb.
Er staan hier maar liefst drie informatieve borden. Hm, er moet wel eens een sopje overheen, de tekst is slecht leesbaar. Sowieso begrijp ik maar weinig – eigenlijk niets – van de uitleg, maar dat komt omdat ik geen weg- en waterbouwkunde heb gestudeerd. Het zij zo.We lopen langs de Buitenhaven naar de parkeerplaats. We zijn rond! Het loopt tegen tweeën, een mooie tijd. Sowieso een mooie wandeling, gelukkig was het droog, niet koud en veelal iets zonnig. Jammer dat alle horeca was gesloten, met uitzondering van de ‘ijsbaan’ op het marktplein. De kaart voor het overzicht.We stappen in de auto en rijden in een halfuurtje naar Renesse.
Kijk eens wat een mooie Lounge? Ziet u de bibliotheek? Daar ben je voorlopig niet uitgelezen!De bibliotheek oogt als ‘huiskamer’, hier nemen we plaats en bestellen een drankje.
Voor mij een Glühwein. Nou, deze bekomt mij prima.We gaan naar de kamer en nemen het er even ons gemak van. Dan douchen en omkleden voor het kerstmenu.
Dit is het menu, dat ziet er toch goed uit.De avond wordt opgeluisterd door (ik meen) Jelle en Yvette van Carrouselmusic. (https://carrouselmusic.nl). Aanbevolen!De eerste gang komt door, het is Pastrami van rund. Hm, er is geen (eigengebakken) warm brood bij. Dat vind ik wel een beetje jammer. Ok, ik begrijp dat niet iedereen daar op zit te wachten. Maar ook, het betekent meer werk voor de keukenbrigade. Dat moet natuurlijk betaald worden. Dit kerstarrangement kost ons €295,- p/p (inclusief een uitbundig ontbijt, uiteraard zonder de drankjes). Dat is niet ‘niks’, maar we hebben wel eens meer betaald. Ik denk dat de hotellier het bedrag liefst onder de psychologische grens van driehonderd euro wil houden. Overigens, de Pastrami smaakt mij prima.Ik vraag het even, maar in een zogeheten ‘wijnarrangement’ is niet voorzien. Ok, dat begrijp ik ook. Ik bestel een glas chardonnay. Deze Catalaanse witte wijn van Ramón Roqueta is van een minerale wit-fruitige frisheid en een heerlijke begeleider van lichte hapjes, zeevruchten en salades. De Chardonnay geeft lengte en structuur aan de wijn.Maar ook bij het tweede gerecht, te weten wild bouillon smaakt de chardonnay mij opperbest.Het derde gerecht behelst gamba. Dit gerecht bekomt mij prima en de chardonnay past er prima bij.Het vierde gerecht is zeebaars. Eigenlijk ben ik niet zo ‘vissig’, maar ja, dit is Renesse in Zeeland. Toch bekomt de zeebaars mij uitstekend. Ook de chardonnay doet het goed.Het vijfde en laatste gerecht komt door. De jarige job krijgt een feestelijk dessert mét vuurwerk. De zaal zingt haar toe en ook Carrouselmusic doet mee. Leuk!Ons dessert is Tiramisu. Het smaakt prima, maar echt ‘tonen’ doet het gerecht niet.
Dan zag het dessert er gister een stuk beter uit.We besluiten met espresso/thee. Ok, prima gegeten in een fraaie ambiance begeleid met goede muziek. Om half elf lopen we naar de kamer.