Maandag 22 april 2019
Groesbeek – Museumpark Orientalis (Heilig Land Stichting)
Om acht uur staan we op en pakken (het weinige) in. Tegen halfnegen gaan we ontbijten en net als gisteren ziet het er weer prima uit. Tot halftien eten we ons buikje vol.
We halen de weekendtassen van de kamer en rekenen af. Ik vraag het aan de dame van de receptie hoe het zit met eventuele kerstarrangementen. Ok, vorig jaar niet, maar in het verleden zijn er kerstarrangementen georganiseerd. In elk geval is er op 1e en 2e kerstdag een verschillend kerstmenu. Kijk, dat is een goed bericht. We houden de site van De Wolfsberg in de gaten en wie weet brengen we de kerstdagen hier door. De ambiance is geweldig, het eten buitengewoon, het personeel professioneel en vriendelijk. Wat wil je nog meer? Oh ja, de omgeving van Nijmegen mag er ook zijn en wie weet wordt er nog iets (een wandeling bijvoorbeeld) georganiseerd.
Ok, op naar het Museumpark Orientalis. Toentertijd heette dat nog gewoon de Heilig Landstichting. Die laatste naam staat nog (klein) op de folder, die we bij de ingang ontvangen. Overigens, wij zijn hier nog nooit geweest.
Orchideetje mag weer gratis naar binnen, ik moet €10.50 aftikken plus €4,- voor de parkeermunt.Ik heb me natuurlijk behoorlijk ingelezen en mijn conclusie is bepaald niet positief. Maar ik begin met een stukje geschiedenis.
In 1905 bezochten priester Arnold Suys, architect Jan Stuyt en kunstenaar Piet Gerrits gezamenlijk het Heilige Land (het huidige Israël). Het werd een bijzondere bedevaart.
Het drietal was zo onder de indruk van hun bezoek aan de heilige plaatsen dat ze er, terug in Nederland, een vervolg aan wilden geven. Ook gelovigen die niet in staat waren naar het Heilige Land af te reizen zouden dit mee moeten kunnen maken. De drie mannen gingen niet over één nacht ijs. Zo verbleef Piet Gerrits van 1906 tot 1911 in het Midden-Oosten om research te verrichten en inspiratie op te doen. Het idee om de ‘Heilig Landervaring’ naar Nederland te verhuizen leidde in 1911 concreet tot de oprichting van de Heilig Land Stichting.
In 1912 opende het museum zijn deuren, al was het toen nog niet veel meer dan een ‘pastorie met een museumzaal’. Daarmee is dit het oudste openluchtmuseum van Nederland.
Maar de plannen waren groots: zo zou er op het terrein een immense kerk – de Heilig Hart Basiliek met een capaciteit van 17.000 gelovigen – moeten verrijzen. Echter de bouw, van wat de grootste Heilig Hart Basiliek van Europa had moeten worden, stagneerde in de crisistijd van de jaren 30 door geldgebrek. Slechts een atrium met een voorportaal werd gerealiseerd. Dit wordt heden ten dage gebruikt als het hoofdgebouw van het Museumpark Orientalis.
Vanaf 1915 werd gestaag doorgewerkt aan de realisering van het openluchtmuseum.
Dat gebeurde onder de bezielende leiding van kunstenaar Piet Gerrits. Hij was in alle opzichten de materiële en artistieke vader van de Heilig Land Stichting.
Geboorte, leven en lijden van Jezus Christus stonden centraal in de oorspronkelijke opzet van het openluchtmuseum. Maar ook het Jodendom kreeg ruime aandacht.
In 1993 werd, onder bisschop monseigneur Ter Schure van Den Bosch, een derde monotheïstische religie aan de museumaandacht toegevoegd: de Islam, waarvoor het museum opnieuw werd ingericht.
Ooit trok het museumpark jaarlijks 80 duizend bezoekers, het worstelde echter met een tekort van vele tonnen per jaar. Ook ideologische problemen bedreigden het voortbestaan van het museumpark.
Om die redenen is de naam en de opzet van de instelling enkele malen veranderd.
Van 1968 tot 2007 heette het Bijbels Openluchtmuseum en tot 2015 Museumpark Orientalis. Orientalis verwijst naar de ‘Oriënt’, maar wie weet tegenwoordig nog dat daar het ‘Midden-Oosten’ mee wordt bedoeld? En het ‘Midden-Oosten’, wie zegt dat nu nog iets?
In november 2009 werd voor 57 medewerkers (waarvan 20 in vaste dienst) ontslag aangevraagd.
In 2012 werd, na een aantal moeilijke jaren waarin Orientalis grotendeels gesloten was, na renovatie een beperkte doorstart gemaakt.
Per januari 2015 werden de woorden Heilig Land Stichting (weer) toegevoegd aan de in 2007 geïntroduceerde naam Museumpark Orientalis. Hiermee hoopt het museum meer naamsbekendheid te genereren, vooral buiten de eigen regio.
Ik lees in een bijdrage van de directeur van Orientalis dat Museumpark Orientalis de naam wil wijzigen in ‘Cultuurpark Heilig Land’, omdat veel mensen de naam Orientalis refereerden aan oriënteren of aan een Chinees restaurant. Dat was funest voor de bezoekcijfers. Als je een kaartje koopt, moet je weten wat je te zien krijgt.
De naamswijziging is onderdeel van een grootscheepse vernieuwing van het park. Om het park winstgevend te maken, wil het bestuur Orientalis veranderen in een museumpark met een nieuwe ingang, interactieve belevingsattracties en overnachtingsmogelijkheden.
De renovatie kost bijna drie miljoen euro. Door bijdragen van de gemeente Berg en Dal, de gemeente Nijmegen, de provincie en het rijk hoopt Orientalis het bedrag bij elkaar te krijgen. Na de vernieuwing verwacht het museum net als vroeger jaarlijks 120.000 (dat moet 80.000 zijn) gasten te verwelkomen.
Ok, tot zover de geschiedenis. Overigens, ik moet nog zien dat de overheid een financiële bijdrage gaat leveren.
Ter informatie staat dit bord na de ingang met een plattegrond. De plattegrond hebben we ook op papier meegekregen.Hier staat ook dit ‘Romeinse’ schip.Iets verder staat het voorportaal met atrium van de nooit gebouwde Heilig Hart Basiliek. Momenteel is er het binnenmuseum gevestigd. Dat bewaren we voor straks.Een stukje verder in het park (zeg maar ‘bos’) is het dorpje Beth Juda gesitueerd. Het is overigens prachtig weer, we wanen ons wel een beetje in Israël.Tja, wat moet ik hier nu van zeggen. Sowieso leuk gedaan, maar ik herken hier geen Libanees, Palestijns of Israëlisch dorp in.Wat is er hier aan de hand? Zo te zien worden mensen geschminkt. We vragen het even, hier wordt de film ‘Rekindle’ opgenomen, een – Engels gesproken – science-fiction/fantasyfilm over een jonge vrouw die alles achter zich laat om de grootste roof van het universum te plegen. Veel meer mag de woordvoerder niet zeggen, allen hebben een verklaring van geheimhouding moeten ondertekenen.
Het dorpsplein in Beth Juda mogen we niet betreden, hier vinden de opnames plaats.
Ik word vriendelijk – doch dringend – verzocht om van de filmopnames geen foto’s te maken. We zien twee kinderen die – meerdere malen – huppelend over het dorpsplein gaan. Tjonge, dit zijn actrices in de dop! Leuk om dit mee te maken.
Overigens, hoeveel bezoekers aan Orientalis heb ik nu gezien? Enkele tientallen, dan houdt het wel op. En dat op 2e Paasdag, een echte uitgaansdag.
Iets verder bekijken we de ‘verborgen tuin’. Het ziet er allemaal nogal verwaarloosd uit.Dit is een Karavanserai, een oosterse herberg. Helaas, het beloofde lekkers hebben we er niet aangetroffen.We wandelen richting het Arabische dorp. Kijk, daar ligt het, prachtig gewoon.Na twee informatieve borden lopen we door de poort.In dit Arabische dorp – hoe kan het ook anders – staat de Islam centraal.
Tja, is Mohammed inderdaad de laatste profeet geweest? Of is hij gewoon een ordinaire bedrieger, die de Islam heeft bedacht om zichzelf te verrijken? Heeft Mohammed ooit geleefd? Eildert Mulder en Thomas Milo uiten in hun boek ‘De omstreden bronnen van de Islam’ hun twijfels.
De Koran is een dikke pil en beslist zware kost. Om de Koran te begrijpen – voor zover mogelijk – is het nodig om eerst het boek van Snouck Hurgronje ‘Nederland en de Islam’ te lezen. In dit verband is van Philip Dröge het boek ‘Pelgrim’ over het leven en reizen van Christiaan Snouck Hurgronje ook een aanrader. Verder de klassieker van Ibn Ishaak ‘Het leven van Mohammed’. Ook Marcel Hulspas heeft een boek over Mohammed geschreven ‘Mohammed en het ontstaan van de Islam’.
Ik heb het boek in huis, maar moet het nog lezen: Aboe Ismail ‘Het leven van de profeet Mohammed’. Van een heel andere orde is het boek van Wim van Rooy ‘Waarover men niet spreekt’ en het boek van zijn zoon Sam van Rooy ‘Voor vrijheid dus tegen Islamisering’. Dan de boeken van de arabist Hans Jansen (overleden 5 mei 2015), maar die kunt u zo opzoeken. Overigens, verwar de arabist Hans Jansen niet met de theoloog Hans Jansen (geboren 1931), auteur van het standaardwerk ‘Waarom mag Israël niet bestaan in het Midden-Oosten’. Voorlopig laat ik het hierbij, de titels van de bovenste plank boeken over de Islam houdt u nog van mij tegoed.De kleding die gedragen wordt door vrouwen in Oman is traditioneel zeer kleurig.
Of dragen zij inmiddels allemaal een zwarte burka?Arabisch is voor mij abracadabra. Het schrift wordt aan elkaar geschreven. Ik heb mij laten vertellen dat de achterstand in de wetenschap in Arabische landen mede is ontstaan doordat – tot voor kort – het schrift niet gedrukt kon worden. De uitvinding van de boekdrukkunst door Gutenberg rond 1450 is aan hen voorbij gegaan.Volgens Eildert Mulder en Thomas Milo is de Koran mogelijk oorspronkelijk geschreven in het Aramees (een Semitische taal). En dan ook nog in de Syrische variant van het Aramees. Nogal wat teksten in de Koran zijn onbegrijpelijk danwel onlogisch. Dat komt omdat Syrisch Aramese teksten zijn ‘overgezet’ naar het Arabisch. Als voorbeeld geef ik het Syrisch Aramese woord voor ‘witte druiven’ dat in de Koran terechtgekomen is als ‘maagden’. De Islamitische martelaar wacht in de hemel dus geen 72 maagden, maar een tros druiven.
Op het verste punt van Orientalis bevindt zich het plein van Pilatus.Zouden de Romeinen de latrine overgenomen hebben van de Grieken? Leuk vind ik de opmerking van de Romeinse keizer Vespasianus – hij zat in geldnood en hief belasting op de openbare latrines – ‘Pecunia non olet’ (geld stinkt niet).Mithras was een Indo-Iraanse godheid, maar was ook bekend bij de Grieken en de Romeinen.Ook aan het Christendom wordt aandacht besteed.Hier is een Romeinse Herberg gevestigd en hij is in bedrijf. Dat komt goed uit, aan een frisse dronk hebben we wel behoefte.We gaan verder met het Griekse Huis, hier is niet zoveel te zien.Dit straatje oogt nogal saai en dat is ook zo. Achteraan bevindt zich een souvenirshop.
We kopen niets, we zijn aan het opruimen.Op het Egyptisch Huis hebben ze goed hun best gedaan. Kent u alle goden nog?Via het Nobelpad voor de Vrede – daar heb ik niet zoveel mee – lopen we naar ‘Wonen in tenten’. Hier zijn twee vrijwilligers actief, die beiden een verhaal vertellen van Sheherazade uit de verhalenbundel ‘Duizend-en-een-nacht’. Nou, dat doen ze voortreffelijk!We lopen verder en komen weer uit bij het hoofdgebouw, u weet wel, die nooit afgebouwde Heilig Hart Basiliek. Wat er wel staat, ligt er prachtig bij.Binnen is een tentoonstelling, maar wat mij betreft is het een teleurstelling. Het is een summiere bedoening en het ‘oogt’ totaal niet. Ik maak slechts één foto. Hier moet echt iets gebeuren!We hebben het gezien, ik ben toch blij dat we er geweest zijn. Zoals gezegd, ik ben niet positief over de toekomst van dit complex. Voor een schoolreisje is het de moeite waard, maar daar kan het museum niet van bestaan. Voor de ‘invulling’ moet het museum het hebben van vrijwilligers, maar die moet je zoeken met een lantaarntje.
Volgens de plattegrond bevindt de zogeheten Cenakelkerk zich buiten het museumterrein. Zullen we een kijkje nemen?
Is dit gebouw de originele ingang van de Heilig-Land-Stichting? Dat staat tenminste op de poort. Op het gebouw zelf staat ‘Jeruzalem’, waar slaat dat nu op?Tjonge, dit is toch wel een megalomane kerk! De Cenakelkerk is ontworpen door de architect Jan Stuyt en de kunstenaar Piet Gerrits in opdracht van priester Arnold Suys en gebouwd tussen 1913 – 1915.Het interieur is overweldigend, het lijkt wel of we in Italië zijn.Er is nog een aantal fresco’s te bewonderen.Het is mooi geweest! We gaan op huis aan. Er is in dit gedeelte nog een begraafplaats, een Hemelvaartkoepel en een Calvarieberg. Dat bewaren we voor een volgend keer.
De thuisreis verloopt voorspoedig. Daar pakken we de weekendtassen uit en ruimen op. Hebben we iets te eten in huis? Nee dus. Tegen zessen lopen we naar Peacocks. Zoonlief heeft ook niets te eten in huis en schuift aan. Het bestelde Turkse brood komt door (en een glas huiswijn).De amuse smaakt voortreffelijk.Samen met Orchideetje heb ik aspergesalade met gerookte zalm besteld. Kijk, dit is bijna voor één persoon een hoofdmaaltijd.Als hoofdmaaltijd heb ik gekonfijte parelhoen met rode wijn-honingsaus besteld.
Nu is Peacocks gelukkig niet ‘knieperig’ met de porties. Twee bouten maar liefst!
Rijst, frites, salade en gebakken aardappels erbij. Voor een nagerecht is geen plaats.Thuis bereiden we nog thee, douchen en tijdig te bed. We hebben er een prachtig paasweekend opzitten.
Hotel/restaurant De Wolfsberg, alle musea en Peacocks: bedankt!