Donderdag 24 juli 2014
Termunterzijl – Appingedam
Om half zeven sta ik op. Na twee bekers thee en de havermoutse pap stappen we om tien voor acht op. Prima geslapen trouwens, dit is (gelukkig) een rustige camping. We beginnen met een stuk zeedijk, op weg naar Delfzijl. Zo te zien ligt het industriegebied van Delfzijl in de verte. Het centrum van Delfzijl ligt hier nog 5,9 kilometer vandaan, maar zo direct lopen we langs het industriegebied. Maar eerst lopen we langs de begraafplaats van Oterdum. Oterdum moest wijken voor de Delfzijlse industrie en is in de jaren zeventig van de vorige eeuw op de kerk na gesloopt.
Omdat de dijk op Deltahoogte moest, is ook de kerk in 1975 gesloopt. Het is toch wat!
In 2011 hebben bronsdieven de ‘hand’ gestolen. Nu staat er een kunststof replica. Na verhoging van de zeedijk zijn de grafstenen weer op de oorspronkelijke plaats neergezet. Het zijn er zo’n vijftig. Windmolens, elektriciteit hebben we nodig. Jammer alleen dat windmolens op subsidie draaien. De helft van het jaar staat er geen ofwel te weinig wind. Vanuit de verte dacht ik eerst dat dit een aluminiumsmelter was. Dat is het niet, het is een vuilverbrandingsoven. Er wordt afval gelost, maar zo te zien branden de ovens niet. Het is tenslotte vakantie. Is dit een aluminiumsmelter? Nee, ook niet, maar wat het dan wel is weet ik niet. Hier wordt een binnenschip gelost van iets onduidelijks. En dit is hem wel! De aluminiumsmelter Aldel. De fabriek was in 2013 in het nieuws omdat er door de recessie grote financiële problemen waren. De overheid en de provincie Groningen staken nog 8 miljoen euro in de fabriek zodat deze tot eind 2013 open kon blijven.
Tenslotte werkten er zo’n dikke 600 man/vrouw. Helaas bleek het bedrijf niet langer levensvatbaar en werd eind 2013 het faillissement aangevraagd. Er rest een schuld van 25 miljoen euro. Als ik goed kijk, uiteraard kun je het terrein niet op, ziet het complex er enigszins gedateerd uit. Zeker tien jaar, zolang leden ze al verlies, is er weinig aan onderhoud gedaan. We steken de brug over de Oosterhornhaven over en ik werp nog een blik op Aldel. Vanaf de brug een foto. Industrie is er genoeg. Toentertijd lag aan de overkant van de Oosterhornhaven het dorpje Heveskes. Ook dat moest wijken. Ook van het iets verder gelegen Weiwerd is niet veel meer over. Het informatiebord is wat lastig leesbaar, maar meer kan ik er niet van maken. Er resten nog wat grafzerken. Dit lijkt me net iets dat over honderdduizenden jaren door bezoekers uit de ruimte nog teruggevonden wordt van onze ‘beschaving’. We lopen even door, want het schutten van de Bijlberg uit Werkendam duurt enige tijd.
Het is best wel een groot schip met zijn lengte van 89 meter en breedte van 11,80 meter. Ai, dit is het Eemskanaal. Dat heb ik toch nog op school geleerd? Een kerktoren, het begint op Delfzijl te lijken. En hier lijkt het echt op Delfzijl. Druk oogt het niet, zou iedereen op vakantie zijn? Wat zit die man daar te doen? Wacht hij op de molenaar? In elk geval is dit de stellingmolen ‘Adam’, een achtkante stellingmolen gebouwd in 1875. Het is een korenmolen en hij is maalvaardig. Even verder is een restaurant gevestigd in een voormalige school.
Van buiten ziet het er niet uit, maar binnenin is het oude luister. Druk is het zeker niet Ik bestel KMA en daarna nog een tweede bak koffie. Deze laatste was prima. Ik had de KMA even in de zon moeten schuiven, maar dat is achteraf. Hoe het watertje heet weet ik niet, maar wel ligt het aan de Buitensingel. Wel een typische kerk, het is de Kruiskerk van de Protestantse Gemeente Delfzijl. Van een local begrijp ik dat er verderop een Jumbo moet zijn. We zien hem niet, maar achteraf is dat niet zo gek. Hij zit toch wel een eind uit de richting. Geen Bitter Lemon dus, maar water aangelengd met Isostar.
Zo’n villa is nooit weg. En dit is ook wel een apart iets. Mos-gedekt, dat is beter voor het milieu. Er staat een informatiepaneel, maar daar staat veel teveel op. Daardoor is het (zeker op de site) onleesbaar. Maar aan de overkant van het Damsterdiep staat de tichelborg Vliethoven. Vermoedelijk is Vliethoven gesticht in de 17e of begin 18e eeuw. Het is een rijksmonument en het is één van de weinige overgebleven buitenplaatsen aan het Damsterdiep. Helaas benemen de bomen het zicht op de buitenplaats, wat mij betreft zagen ze de helft om. Hier splitst het Damsterdiep zich, maar even verder komt de afsplitsing er weer bij. Hier ‘maken’ we even pauze gezeten op een bank in een parkje. Ik geniet boterkoek met Isostar drank.
Voor koffie of thee is het eigenlijk te warm met 28 graden in de plus. Gelukkig staat er een weinig wind, die we meestal in de rug hebben. Albert maakt me erop attent, in de boom boven ons hangen een paar sportschoenen en een BH. Om één uur lopen we weer verder. Even terug hebben we het ‘eilandje’, gevormd door de splitsing van het Damsterdiep verlaten. We lopen verder langs het Damsterdiep. Uiteraard staan hier de betere huizen. Om half twee verlaten we Delfzijl. We hebben er een behoorlijke ‘lus’ opzitten. OK, verder langs het Damsterdiep over een vermoedelijk oud jaagpad. In de verte zie ik Appingedam. Lopen we al in Appingedam? Ik heb geen plaatsnaambord gezien. Hm, best wel een leuk huis. Het staat te koop! Stel u in verbinding met de makelaar Meijer en Drenth. Wie plakt er nu zo’n grote sticker op zo’n dun paaltje! Het Nederlands Kustpad maakt deel uit van de Europese E9. Deze loopt van de Golf van Biskaje tot aan de bocht van Gdánsk en telt 5.000 kilometer.
Het Nederlands Kustpad (LAW 5) start in Sluis en loopt naar Bad Nieuweschans. Ik heb er al een groot deel opzitten, maar het traject Haarlem tot hier moet ik nog ‘dichtlopen’. En dit is echt Appingedam. Het bruist hier van het leven en je moet goed opletten dat je niet ondersteboven wordt gefietst. Hier steken we het Damsterdiep even over, zo direct doen we dat nogmaals. Dit moet wel de gietijzeren Vrouwenbrug zijn uit de 19e eeuw. De brug ontleent zijn naam aan Onze Lieve Vrouwe. Best wel een leuk pand, helaas is de vlag niet leesbaar. Ik neem aan dat er een kantoor is gevestigd. Hier steken we het Damsterdiep (het is overigens maar een zijkreekje) weer over om aan de noordzijde verder te gaan. De Nicolaaskerk is een romanogotische hallenkerk gebouwd in de 13e – 16e eeuw. Het laat-renaissancistische Raadhuis uit 1630 is er – aan de voorzijde –  tegenaan gebouwd. Kijk eens aan, daar staat Paviljoen Overdiep. Rechts zitten meisjes met de voeten in het water. Inderdaad, het is warm. We bestellen een Gulpener witbiertje, dat gaat er wel in met deze warmte. Het is trouwens niet de bedoeling dat je zo’n witbiertje net zo gulzig weghapt als een pilsje. Nee, je moet er – net als met wijn – slokje voor slokje van genieten. Dit soort biertjes hakt er wel in, maar we hoeven niet zover meer. Albert checkt het nieuws. De A2 en de A27 zijn weer afgezet, want er komen weer een aantal lijkkisten uit de Oekraïne aan. Kwart over drie stappen we weer op.
Even verder zie ik dit leuke huis met een witte fiets ervoor. Doen ze hier nog aan dat ‘witte-fietsen plan’? Dan mag ik hem dus meenemen. Hier steken we opnieuw een zijkreekje over en hier zijn de beroemde hangende keukens. Deze ontstonden toen Appingedam zijn functie als belangrijke zeehaven verloor. De pakhuizen werden omgebouwd tot woonhuizen en voor de keuken bleef alleen plek over boven het water. We lopen onder een brug door waar zwaluwen een nest hebben gebouwd. Een trapgevelhuis uit 1757 (staat op de gevel). Het is een voormalige rederswoning. Aan de Dijkhuizenweg in Appingedam staat deze monumentale kalkoven. De oven staat op het terrein van Gemeentewerken, en maakte vroeger deel uit van de kalkbranderij van de firma ‘De Fivel’, gesticht door B. Dijkstra in 1900. Tot ongeveer 1960 was de kalkbranderij in bedrijf.
Door de opkomst van de moderne cementspecie raakte de ouderwetse schelpkalk uit de gratie en werden steeds meer ovens gedoofd en afgebroken. De Appingedammer oven is een van de laatste overgebleven kalkovens in de provincie Groningen en daardoor een uniek industrieel monument. Ook de markante flesvormige bouw van de oven maakt dit type industrieel monument een zeer karakteristieke verschijning in het landschap. De stalen schelpenlift die vroeger bij de oven hoorde, is in 1984 verkocht aan het Zuiderzee Openluchtmuseum in Enkhuizen. De kalkoven staat op de rijksmonumentenlijst. In 2010 is door de gemeente een herstelplan voor de oven opgesteld, maar dit is nog niet uitgevoerd. Hier vlakbij staat informatie over Appingedam. Een beetje mosterd na de maaltijd, wie zet nu zo’n bord aan de verkeerde kant van Appingedam? Ik moest even wachten op wind uit de goede richting, maar de vlag van de provincie Groningen staat erop. Ik had iets met hartjes in mijn hoofd, maar dat is natuurlijk de provincievlag van Friesland. Dit soort goedbedoelde huisvlijt zie je wel vaker. Helaas, pedicure Anneke heb ik gemist en ook Sydney. Dat ligt mij nu net even te ver weg. De route gaat hier naar rechts, maar wij lopen rechtdoor langs het Damsterdiep. De camping ligt een dikke kilometer verder. Mooi wonen trouwens. En zo’n ‘tjalk’ voor de deur is ook nooit weg. Tja, ik noem alles maar een ‘tjalk’. Nu ik het schip met de telelens dichterbij haal zie ik dat het een B&B is (http://www.dewillemijn.nl). Tjonge, dat ziet er leuk uit! De hele dag was het prachtig weer, maar de boeren moeten ook iets. Daar hangt een regenwolk, maar we zijn er bijna. Even na vieren lopen we camping Ekenstein op (http://www.campingekenstein.nl). We rekenen €7,40 p/p af en daar komt straks nog €0,50 voor de douche bij. Inmiddels regent het iets en in de verte hoor ik een onweersklap. We wachten maar even in het restaurant waar de TV aanstaat. Zo te horen komen er vandaag 74 lijkkisten aan. Het gaat weer op dezelfde wijze als gisteren. Het is zo goed als droog en tegen vijven staat mijn tent. Ik bereid een soepje, bel even naar Orchideetje en slik mijn pilletjes. Daarna bereid ik een Knorr-maaltijd die met de begeleidende Merlot best wel te eten valt. Onder de douche en om half acht kruip ik erin. We hebben er zo’n 25 kilometer opzitten, maar ik ben best wel een beetje moe.